به وبلاگ من خوش آمدید

جلوگیری و کنترل آتشهای ناشی از گاز مایع

حقیقتاً از وقوع تمامی آتشهای گاز مایع می توان جلوگیری بعمل آورد . در صورتی که تجهیزات بدرستی انتخاب شده باشند ، نحوه نگهداری از آنها صحیح بوده و کار جابجایی گازمایع بدرستی انجام گیرد . تنها مشکلی که ممکن است ما مجبور به مقابله کردن با آن باشیم بروز آتش سوزی در اثر سوانح طبیعی است که آنهم خارج از کنترل انسان می باشد . ولی از آنجایی که همه تجهیزات بدرستی انتخاب ، نگهداری و به کار گرفته نمی شوند ما ناچار باید این حقیقت را بپذیریم که سوانح و آتش سوزی وجود خواهد داشت و برای کارکنان گاز مایع ضروری است که نحوه مقابله با اینگونه حوادث را بخوبی بدانند .

انتخاب تجهیزات ، نصب و نگهداری آنها ونیز جابجایی گاز مایع توسط قوانین و مقررات مختلفی که در این مورد وضع شده ، آموزش داده می شود و در بخش بعدی در مورد هر یک از مراحل مذکور به توضیح جزئیات بیشتری خواهیم پرداخت . ولی در عین حال باید نگاهی کلی به آنچه که مربوط به جلوگیری و کنترل سوانح غیر قابل پیش بینی گازمایع می باشد ، داشته باشیم .

چگونه می توانیم مانع از بروز یک حادثه پیش بینی نشده شویم ؟ همانطور که می دانید ، گاز ماهیتاً بی خطر است ، ولی بعنوان سوخت از آن استفاده می شود و منظور از سوخت چیزی است که باید بسوزد . بنابراین هدف نهایی از پیشگیری سوانح گازمایع در واقع جلوگیری از سوختن آن در شرایطی نابجا می باشد.

و این هدف با هفت اصل کلی که به قرار زیر هستند دارای ارتباطی نزدیک است :

1- مهندسی طراحی و ساخت خوب :

همانطور که قبلاً نیز ذکر شد قوانین و مقرراتی وضع گردیده که طراحی و ساخت تجهیزات مورد استفاده در صنعت گازمایع را تحت پوشش می گیرد . این قوانین که بر اساس مطالعات و تجربیات وضع شده اند و با وجود اینکه ایمنی صد در صدی را نمی توانند تضمین کنند ولی طراحی و ساخت تمامی تجهیزات باید به تبعیت از آنها صورت گیرد .

قوانین مذکور دائماً مورد تجدید نظر قرار گرفته و مطابق با شرایط روز تغییر می یابند و بسیاری از این تغییرات نتیجه مستقیم تحقیقات در مورد سوانح است . تحقیقاتی که مکرراً نکات پیش بینی نشده در قوانین قبلی را آشکار می سازد . باید قبول کرد که عوض شدن مقررات امری ناگهانی نیست بلکه بدرستی بر اساس شناخت ما از خطرات می باشد . تمامی تجهیزات باید دارای ویژگیهای لازم باشند .

2- انتخاب صحیح تجهیرات برای کار مورد نظر.

این مورد در واقع پیرو اصل شماره 1 است یعنی : شرکت های گازمایع فقط باید تجهیزاتی را برگزینند که طراحی و ساخت آنها مطابق با استانداردهای اجرایی باشد که توسط قوانین تعیین و برای کار مورد نظر طراحی شده باشد برای مثال ، اگر شرکتی در کار فروش پروپان ( که امروزه متداولترین گازمایع است که در بازار مصرف وجود دارد ) باشد ، هرگز نباید از مخازنیکه که برای گاز بوتان طراحی شده استفاده نماید . زیرا مخازن بوتان برای کار با فشار کم ساخته شده اند و مناسب پروپان نیستند .

استفاده از یک مخزن بوتان برای ذخیره سازی پروپان ، در حقیقت ، سر پیچی کردن از قوانین ایمنی و عقل سلیم است . همینطور انتخاب تجهیزاتی که نامرغوب و غیر مجاز ساخته شده است ، بسیار خطرناک می باشد . تجهیزات مورد استفاده باید مرغوب بوده و برای کار مورد نظر طراحی شده باشند .

3- نصب درست

بهترین تجهیزات در صورت عدم نصب صحیح و دقیق ، می توانند بد عمل کنند . انتخاب محل نصب از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است : برای مثال ، از نصب مخازنی که خیلی محکم در جای خود مستقر نشود ، یا در جایی قرار گرفته باشد که توجه بچه ها را برای بازی با آن بسوی خود جلب کند ، و یا در مسیر عبور و مرور باشد و یا در محلی نصب شده باشد که برای دسترسی به آن باید از محوطه ای عبور کرد که ایمنی ندارد ، بهر قیمتی باید ممانعت بعمل آورد .

فروشندگان گازمایع با شتابی که در کار اتمام یک تاسیسات از خود نشان می دهند ، متوجه می شوند که مخزن را در جایی نصب کرده اند که تانکر های حمل برای رسیدن به آن مجبور به عبور از روی یک چاه فاضلاب هستند . وزن تانکر می تواند باعث فرو ریختن قسمتی از زمین که روی چاه را پوشانده و نتایج فاجعه آمیزی به بار آورد .

یکی دیگر از خطرات ناشی از عدم انتخاب محل مناسب و نصب صحیح ، استقرار مخزن در جایی است که مسطح نبوده و بوسیله بلو ک ها و آجرهای متزلزل بعنوان پایه در جای خود قرار میگیرد . محل مناسب برای مخزن باید به دقت انتخاب و آماده شود . (جزئیات نصب ، نظیر این مورد در بخش بعدی گنجانده شده است.

 

4- نگهداری خوب

بهترین تجهیزات نیز در طولانی مدت با عدم نگهداری صحیح خراب می شود در حقیقت هر چیـــــزی زنگ زده و فرسوده می شود . فنرها کهنه می شوند . سوپاپ ها ممکن است گیر کنند اتصالات لوله کشی نشت پیدا می کنند لوله ها زنگ می زنند به سبب وجود لرزش ، لوله ها ممکن است از خط خود خارج شوند . در کامیونهای حمل لاستیک ها فرسوده می شوند و ترمزها ممکن است خراب شوند نگهداری خوب مستلزم یک برنامه بازرسی خوب با کنترل ها و آزمایش های مکرر تجهیزات می باشد

سوپاپ های اطمینان و نیز سوپاپ های جریان اضافی مدام باید کنترل شوند شیلنگ را باید بازرسی نمود و قبل از اینکه خراب شود باید آن را تعویض کرد .

 

5- مراقبت خوب از تاسیسات

«مراقبت از تاسیسات و نگهداری تجهیزات » تواماً انجام می پذیرند ولی کار مراقبت از تاسیسات کاری روزمره است نباید اجازه داد که علف های هرز در نزدیکی مخازن رشد کنند . زیرا خطری برای ایجاد آتش سوزی هستند. باید محل مشخصی برای نگهداری تجهیزات قابل حمل وجود داشته باشد و زمانیکه کار با آنها به اتمام رسید کارکنان می بایست آنها را بجای خود برگردانند . مواد قابل اشتعال باید از مخازن گازمایع دور نگه داشته شوند و سیلندرها باید به دور از مسیر حرکت وسائط نقلیه بطور صحیحی بر روی هم چیده شوند .

6- روشهای مناسب راه اندازی

این عنوان دنیایی از جزئیات مراحل راه اندازی را در بر می گیرد کــــــــه شامل اقدامات بسیاری از جمله بازکردن و یا وصل شیلنگ ها ، بستن شیرها ، و محافظت کردن است ـ برای مثال ، گشتن بدور کامیون توزیع ، پس از تحویل بار ، به منظور مطمئن شدن از اینکه شیلنگ ها وصل نیستند ، دنده پنج ها از جلوی چرخها برداشته شده اند و غیره بسیاری دیگر از آن موارد مسئله تشخیص دادن است ، برای مثال امتناع نمودن از پر کردن مخازنی که ایمنی ندارد .

البته اگر شرکت گاز مالک تمامی مخازن خود باشد احتمال وقوع چنین خطری نباید وجود داشته باشد ، لکن در بسیاری از موارد ، خریدارانی هستند که مالک مخازن می باشند و یا اینکه مخازن را بهمراه تجهیزات از فروشنــــــــدگان دیگری ابتیاع نموده اند و یا شاید یک خریدار شخصاً مخزن ارزان قیمتی را ساخته باشد . این مسئولیت بعهده راننده تانکر است تا از پر کردن مخازنی که فاقد پلاک شناسایی می باشند خودداری کند . پلاک مذکور نشان می دهد که مخزن بدرستی ساخته شده و طراحی آن مناسب با سوختی است که باید در آن جای گیرد (البته یک مورد استثاء این است که طراحی مخزن بهتر از آنچه که برای سوخت مورد نظر ، لازم است باشد ـ برای مثال ، یک مخزن پروپان که بخواهیم گاز بوتان را در آن بریزیم .

حتی اگر تجهیزات از نوع مناسبی باشد ، می تواند بنا به دلایلی کیفیت خود را دست بدهد . مثلاً ، سوپاپ رهانه (شیر اطمینان ) ممکن است غیر قابل استفاده شود .

7- ارائه دستور العمل صحیح به خریدار

پس از اینکه تاسیساتی احداث شد و بطور کامل مورد آزمایش قرار گرفت ، خریدار باید با نکات حساس سیستم آشنایی پیدا کند . می بایست به او توصیه کرد که در شرایط اضطراری ، نظیر نشت و یا آتش سوزی اولین اقدام وی باید بستن جریان گاز از منبع باشد . سپس باید مامورین گاز را مطلع سازد تا همه گونه اقداماتی را که می تواند ضروری باشد انجام دهند . اگر که بدنبال محل نشتی باشد باید به او هشدار داد که فقط یک راه مطمئن برای انجام اینکار وجود دارد و آن استفاده ار آب صابون

و یا هر ماده کف کننده دیگری است . هرگز از یک شعله آتش برای پیدا کردن محل نشتی استفاده نکنید .

می بایست در مورد استفاده نابجا از گازمایع ، مثلاً باد کردن لاستیک ها توسط آن ، به وی هشدار داد . زیرا عملی بسیار خطرناک است بسیاری از خریداران که گرایش ناآگاهانه ای دارند ، متوجه می شوند که گازمایع دارای ویژگی فشار می باشد که می تواند مقاصد دیگری ، به غیر از صرفاً سوخت بودن مفید باشد . بنابراین وسوسه برای استفاده از آن در باد کردن لاستیک ها ، رنگ پاشی و کارهای مشابه بسیار قوی است . از او مصرانه بخواهید که در مقابل چنین وسوسه هایی مقاومت کند .

اگر از تمامی فوق الذکر پیروی گردد و اگر ارائه دستور العمل صحیح به خریدار ـ بتواند صد در صد موثر واقع افتد ، امکان وقوع حادثه بطور قطع به حداقل کاهش خواهد یافت . لیکن ، ما می دانیم که در این امر باید با عوامل انسانی سر و کار داشته باشیم . مردم کارهای خطرناک و احمقانه انجام می دهند و بهمین علت تمامی کارکنان باید از اقدامات لازم در شرایط اضطراری که احتمال دارد یک نشتی و یا آتش سوزی باشد ، آگاهی داشته باشند .

پس بگذارید بطور خلاصه طبیعت گازمایع را که در بخش دوم با جزئیات بیشتری شرح داده شده مرور کنیم . گازمایع همواره تحت فشار است بنابراین ، هرگونه ترک خوردگی در سیستم می تواند منجر به نشت گردد . و هنگامی که در معرض هوا قرار گیرد ، فوراً متصاعد یا بخار شده و سریعاً پخش می شود . در حدود 5/1 بار سنگینتر از هواست بهمین دلیل همواره گرایش به سطوح پایین تر دارد . حتی اگر در یک تله طبیعی ته نشین شده باشد ، نهایتاً پخش خواهد شد ، گرچه برای اینکار نیاز به تهویه کردن می باشد ولی در هر صورت خیلی به کندی پراکنده می شود .

پروپان در دمای 70 درجه فارینهایت دارای فشار بخار 110 پوند بر اینچ مربع می باشد . و از آنجائیکه امروزه ترکیب اصلی گازمایع ، پروپان است باید بدانیم که این گاز حتی در یک روز نه چنان گرم ، دارای فشار بالایی است .

زمانی که گاز مایع نشت می کند ، میزان خطر ناشی از آن بستگی به ترکیب گاز با هوا دارد . این گاز محدوده کاملاً کمــــی برای مشتعل شدن دارد . بالاترین حد آن 5/9% در هوا و پایین ترین آن 4/2% می باشد .

بنابراین غلظت بیش ار حد آن در نزدیکی محل نشت خیلی بیشتر از مقداری خواهد بود که قابلیت اشتعال داشته باشد . بزرگترین خطر آتش سوزی در بیرون از این محدوده متراکم شده می باشد . اطراف ابرهای بخار گازمایع محوطه خیلی خطرناکی است و آن دسته از کارکنانی که درگیر خاموش کردن آتش نیستند باید از بروز آتش جلوگیری کنند و یا اینکه با آتش سوزی جلوگیری کنند و یا اینکه با آتش مقابله نمایند . از آنجائیکه جلوگیری کردن از آتش سوزی ترجیحاً در اولویت قرار دارد ، بگذارید در نظر بگیریم بهنگام نشت گاز ، چه اقداماتی را می توان در این راستا انجام داد .

پنج اقدام ایمنی :

پنچ اقدام اساسی ایمنی وجود دارد که باید سریعاً نسبت به انجام آن اقدام نمائیم . آنها به قرار زیرند :

1- قطع کردن نشتی

2- جلوگیری از اشتعال ناگهانی

3- جلوگیری از ورود گاز در سطوح پایینی ساختمان

4- دور کردن مردم از منطقه خطر

5-پراکنده کردن گاز آزاد شده

بطور کلی از پنج مرحله فوق ، انجام دو مورد اول قبل از بقیه صورت می گیرد ، ولی ترتیب انجام دیگر مراحل با توجه به وضعیت تغییر خواهد کرد . از جمله موقعیت محل نشت ، نزدیکی ساختمانها ، ترافیک حمل و نقل وسائط نقلیه مجاور ، و بسیاری از شرایط دیگر که وخامت نشت را تشدید می نماید .

با اگاهی از اینکه گاز مایع سنگین تر از هوا ست ، ما می توانیم تا حدی بدرستی جهت جریان گاز را پیش بینی کنیم . اگر نشتی آن در فضای باز باشد گرایش آن برای جمع شدن در سطح زمین خواهد بود و در فضای بسته ، در کف طبقه زیرین جمع خواهد شد . جهت جریان آن همواره در مسیر باد وسراشیبی می باشد . در صورتی که به مقدار قابل اشتعال در معرض هرگونه جرقه ای که گرمای آن برای شروع احتراق کافی باشد قرار گیرد ، خواهد سوخت . و این می تواند شامل آتش روباز ، کبریت ، چراغ اطمینان دستگاهها ، جرقه های ایجاد شده توسط کلیدهای برق یا موتور ها ، سیستم های احتراق خودکار ، لوله اگزوزهای داغ ، و هر گونه منبع گرمایی دیگر باشد .

این گاز در هوای ساکن به کندی و در هوا جریان دار با سرعت بیشتری پخش می شود ، بنابراین منطقه خطر بیشتر در هوای ساکن قرار گرفته و متمرکز خواهد شد . ولی در هوای جریان دار ، منطقه خطر گسترش خواهد یافت با این احتمال که با یک پس جرقه (FLASH BACK ) تمامی گاز آزاد شده تا محل نشتی آتش می گیرد .

پراکنده کردن گاز می تواند مسئله خطرناکی باشد . تهویه هوا می تواند کار مفیدی باشد ولی از یک هواکش الکتریکی نباید استفاده شود زیرا موتورهای هواکش در معرض هوا قرار دارند و در صورت جرقه زدن باعث اشتعال گاز می گردند ، هرگونه تجهیزات الکتریکی باید فوراً خاموش شود .

جلوگیری از جریان یافتن گاز :

هنگامی که حجم بزرگی از گاز نشت یافته را باید به فضای باز هدایت نمود و پراکنده ساخت جریان پر فشار آب شیلـــــنگ ، می تواند بی خطر و موثر باشد . اگر هرگونه جریانی در هوا وجود داشته باشد ، جهت نزدیک شدن گاز از سمت بادگیر خواهد بود و جریان آب باید به محوطه ای پاشیده شود که می دانیم و یا گمان می بریم که گاز در آنجا فرونشسته است .

در پراکنده کردن گاز توسط یک شیلنگ آب ، باید مانند جارو کردن برگها از روی چمن توسط جریان آب عمل کنید افشانک شیلنگ را سریعاً به این سو و آن سو تاب ندهید ، بلکه جریان آب را در امتداد سطح مورد نظر به آرامی پیش برید . با این عمل فشار هوایی که در جریان آب است افزایش یافته و گاز را به بیرون می راند . در اینجا هدف مرطوب کردن گاز نیست ، بلکه راندن هوا به درون گاز و رقیق کردن آن تا میزان غیر قابل اشتعال در کمترین فرصت ممکن است .

احتمال دیگری که باید در نظر گرفت آتش سوزی است که در آن گاز مایع از یک شکافی که در مخزن ذخیره سازی و یا در خط لوله وجود دارد به بیرون تراوش می کند . اقدامات ضروری به قرار زیرند:

1- قطع کردن جریان گاز

2- خاموش کردن هر آتشی که گاز ممکن است آن را مشتعل ساخته باشد.

توجه داشته باشید که تحت هر شرایطی مهمترین اقدام اولیه قطع کردن جریان گاز است . گازی که در حال سوختن است در بسیاری از موارد نمی تواند خطرناک باشد زیرا در روندی تدریجی خود را از بین می برد . بنا براین هرگز پیش از قطع کردن جریان گاز اقدام به خاموش کردن آتش ننمائید .

سومین خطر

سومین موقعیت خطرناکی که می تواند وجود داشته باشد ، نشت و سوختن گازمایع در اثر گرم شدن بیش از حد مخزن و یا سیلندر است . در اثر فشار ناشی ار این گرما سوپاپ اطمینان باز شده و قسمتی از محتویات مخزن را بــــــــــه بیرون تخلیه می کند ،که در صورت احتراق ، این گاز همچون مشعلی خواهد سوخت .

تا زمانی که آب در قسمت بخار و خط لوله مخزن پاشیده شود سوختن گاز رها شده ماهیتاً خطرناک نخواهد بود . زیرا اگر مخزن به درستی طراحی و نصب شده باشد ، مشعل مذکور بی هیچ ضرری در هوا خواهد سوخت .

تخلیه قسمتی از محتویات مخزن منجر به تبخیر در قسمت مایع مخزن و جایگزینی بخار رها شده می شود این عمل مخزن را خنک می سازد و بنا بر این سوپاپ اطمینان در مدت کوتاهی بسته می شود . اگر گرمایی کـــــــه مخزن از بیرون دریافت می کند ، ادامه یابد ممکن است مجدداً فشار لازم برای عمل کردن سوپاپ اطمینان بر قرار شود .

اقداماتی که در حوادث ناشی از گاز مایع که شامل نشت بهمراه آتش سوزی و نشت بدون آتش سوزی می باشد ، باید اتخاذ گردد ، بطور موثر و خلاصه شده ای طی یک سری روشهای توصیه شده بیان شده است که چندین سال قبل توسط مهندسین شرکت نفت فیلیپ (PHILIP PETROLEUM CO ) به چاپ رسیده است . و این صفحات بازسازی از آن می باشد .

اقداماتی برای جلوگیری از آتش سوزیهای گازمایع

پیش احتیاطهای اولیه

1- به منبع نشت گاز و یا آتش سوزی از سمت خلاف جهت باد نزدیک شوید .

2- تمامی افراد را از محوطه ابر بخار دور نگه دارید . در صورت لزوم تمامی منطقه ای را که در مسیر ابر بخار قرار دارد سریعاً تخلیه کرده و همزمان تمامی منابع آتش زا را از میان بردارید .

3- نظم و آرامش را در منطقه حفظ کرده و تمامی افراد را حداقل تا فاصله 200 فوت از محل دور کنید به استثناء آن عده ای که وجودشان برای رویارویی با وضعیت پیش آمده ضروری است .

نشت گازمایع بدون آتش سوزی

1- اگر گازی که در حال نشت کردن است آتش نگرفته باشد ، هر شیری را که در دسترس بوده و جریان را قطع می کند ببندید . اگر یک تانکر حمل گازمایع در گیر چنین مشکلی شده باشند با در نظر گرفتن امکان قطع جریان نشتی با کارکنان تاسیسات مشورت کنید .

2- پاشیدن آب در پراکندن بخار گازمایع خیلی موثراست . اگر در دسترس داشته باشیم هر چه زودتر باید از آن استفاده کنیم و آن را در پهنایی که مسیر عبور بخار است پاشیده و بخار را به یک محلی مطمئن برانیم .

افرادی که شیلنگ آب را در دست دارند باید از وارد شدن در ابر بخار خودداری کرده و می بایست در پشت آب افشانه بصورت خم شده قرار گیرند تابدینگونه از تشعشات گرمایی ناشی از اشتعال غیره منتظره بخار نسبتاً در امان بمانند .

3- در برخی از مواردی که گاز از یک مخزن نشت می کند ، بسیار مطلوب است که آن را به یک محوطه دوری ببریم که در آنجا این نشتی بدون وجود خطر احتراق ادامه یابد مثل یک جاده مسدود و متروک و یا یک دشت باز هرچند ، اگر قرار بر انجام اینکار باشد ، مخزن را فقط بحالت ایستاده باید بدانجا حمل نمود هرگز مخزن را طوری نکشید که منجر به صدمه زدن به شیرها و لوله کشی آن شود . هرگونه اقدامی برای برگرداندن مخزن به حالت ایستاده باید با دقت تمام صورت گیرد تا آسیبی به شیرها و لوله های آن وارد نشود .

4- اگر به شیری که بتواند جریان گاز را قطع کند دسترسی نداشته باشید در صورت مقتضی ، سوزاندن گاز را مد نظر بگیرید تا از پراکنده شدن ابر بخار ممانعت بعمل آورید . هنگامی که تصمیم گرفتید انجام اینکار به صلاح می باشد ، پس از دور شدن تمامی پرسنل از محل ، کار را با فاصله ای مطمئن و از سمت خلاف جهت باد و نزدیک به محل نشت انجام دهید .

در بسیاری از موارد ، با سوزاندن بخار ، تحت شرایط کنترل شده ، می توان از بروز خطرات جدی جلوگیری بعمل آورد . چنین شرایطی استفاده از آب در حد کافی را می طلبد برای اینکه بتوان بدنه مخزن و نیز لوله کشی بیرونی را خنک نگه داشت ، تا آتش بی هیچ خطر شکستگی مخزن و یا لوله ها به سوزاندن سوخت ادامه دهد .

نشت گازمایع توام با آتش سوزی

1- بعنوان یک اصل کلی ، آتش ناشی از گاز مایع نباید خاموش گردد مگر اینکه جریان نشتی بلافاصله قطع شود .

2- اگر گاز نشت کرده آتش بگیرد ، هر چه سریعتر ، حجم زیادی از آب را بر روی تمامی سطوحی که در معرض گرما قرار دارند بکار برده و بتدریج از طرفین به مخزن نزدیک شده و آب را بر روی لوله کشی ها سطوح فلزی مخزن ، مخازن جنبی تجهیزات و یا سطوح قابل اشتعال که در معرض شعله های آتش و یا تشعشات شدید گرمایی قرار دارند متمرکز کنید . زمانی که ادامه استفاده از حجم زیاد آب ضروری بنظر می رسد ، بکار بردن نگهدارنده های شیلنگ و یا کنترل کننده های نازل بسیار مطلوب است .

3- با توجه به شرایط در مورد امکان قطع کردن سوخت مخزن با راننده تانکر حمل و یا پرسنل عملیاتی تاسیسات مشورت کنید . قطع کردن جریان سوخت مایع اولین مسئله ای باشد که توجه ما را بخود معطوف می دارد .

4- خاموش کننده های شیمیایی خشک یا دی اکسید کربن برای اطفای حریقهای کوچک ناشی از گاز مایع مناسب هستند و موثرترین آنها خاموش کننده های شیمیایی خشک می باشند .

بهنگام استفاده از هر دو نوع ماده خاموش کننده ، باید ماده را مستقیماً بر روی جریان گازی که در زیر شعله ها قرار دارد بپاشیم .

5- اگر تنها شیری که می تواند جریان سوخت را قطع کند در میان شعله های آتش قرار گرفته باشد . احتمال بستن شیر را با پیشروی مامورین آتش نشانی در آتش که به وسیله پاشیدن جریانهای مه آب (WATER FOG) پوشیدن لباسهای منعکس کننده (ضد حریق) و یا هر لباس محافظ دیگری حفاظت می شوند ، مد نظر داشته باشید .

پیشروی در آتش را بتدریج انجام دهید تا از هرگونه پس شعله (FLASH BACK) یا به دام افتادن مامورین آتش نشانی در حریق جلوگیری کرده باشید .

6- آتش زدن گازمایع نشتی تحت شرایط کنترل شده ( که امکان بستن شیر برای قطع جریان سوخت وجود ندارد) معمولاً یکی از روشهای قابل قبول مبارزه با حریق می باشد . استفاده از آب به مقدار کافی برای خشک نگه داشتن بــــــدنه مخزن و لوله کشی آن ، این امکان را بوجود می آورد که آتش بدون ایجاد خطر شکستگی، سوخت مخزن را بسوزاند .

7- زمانی که آب کافی برای خنک نگه داشتن مخزن در دسترس نباشد ، علائمی چون افزایش حجم آتش یا افزایش میزان صدا برای ما چون هشداری از افزایش فشار می باشد و در چنین شرایطی باید تمامی افراد به محوطه ای بی خطر عقب نشینی کنند .

8- شکستگی مخازن گازمایع معمولاً زمانی رخ می دهد که قسمتی از سطح فلزی مخزن در قسمت بخار آن بیش از حد داغ و نرم گشته و به اندازه ای ضعیف شودکه نتواند تحمل فشار محموله خود را داشته باشد . در نبود آب کافی برای خنک نگه داشتن سطح فلزی کــــــه در معرض حملـــــه مستقیم شعله های آتش و یا تشعشات بیش از حــــــــد گرما قرار دارد ، خطر ترک خوردگی مخزن وجود خواهد داشت و شرایطی بوجود می آید که معمولاً « انفجار» نامیده می شود . گر چه ، به معنای واقعی کلمه این یک انفجار نیست .

9- مجرای انتقال دهنده فشار مخزن گاز مایع ( SHOOTING HOLES) که اختصاص بموارد آتش سوزی است در جهت سایر مصارف مورد نیاز بکار گرفته شود که اجرای آن مجاز نیست .

10- معمولاً ، هیچ اقدامی در جابجا کردن یک مخزن آتش گرفته نباید صورت گیرد زیرا در کاهش دادن میزان خطر حاصلی

نخواهد داشت . اگر چه ، شرایط خاصی پیش بیاید که در یابیم جابجا کردن مخزن بهتر خواهد بود ، در هیچ وسیله ای

مگر به حالت ایستاده نباید جابجا شود .

هرگز مخزن را طوری نکشید که آسیب بیشتر به شیر ها و لوله کشی آن برسانید . هر اقدامی در جهت برگرداندن مخزن به حالت ایستاده برای انتقال آن به منطقه ای دور و یا ایجاد تسهیل در خارج کردن سوخت از آن باید به دقت انجام گیرد تا از صدمه زدن به شیرها و لوله ها ممانعت شود .

در معرض خطر جدی قرار گرفتن تجهیزات گازمایع به سبب آتش همجوار

1- بسیار حائز اهمیت است که همواره آتشهای رو باز را تحت کنترل داشته باشیم . علاوه بر این ، هرگاه مخازن ذخیره و یا تجهیزات گازمایع در معرض جدی سوختن در آتش به سبب حریق مجاور و یا آتشی که از سوختن سوختی دیگر ناشی می شود قرار داشته باشند دارای اولولیت اهمیت می باشد که آب به مقدار کافی برای خنک نگه داشتن بدنه مخزن و لوله کشی به کار برده شود تا از هر گونه آزاد شدن غیر ضروری گاز مایع جلوگیری بعمل آید .

2- اگر مخزن ذخیره گاز مایع تا نقطه ای گرم شود که موجب عمل کردن سوپاپ اطمینان گردد باید بگذاریم که گاز تخلیه شده در صورت احتراق بسوزد (یا در برخی از شرایط ، همانطور که در سطور بالاتر بیان شد ، بسیار بهتر است که گاز مذکور بسوزد ) و بطور همزمان استفاده از حجم زیادی آب برای خنک نگه داشتن مخزن و لوله کشی باید ادامه یابد تا سوپاپ اطمینان پس از تخلیه فشار اضافی که کرده بود مجدداً باز نشود .

3- سیلندرهای قابل حمل گازمایع که در معرض آتش سوزی جدی قرار دارند باید به محلی بی خطر حمل شوند .

مامورین اطفای حریق توصیه می کنند که اینکار در نهایت دقت انجام گیرد . سیلندرها قبل از جابجا شدن باید خنک شوند سیلندرهایی که مجهز بـــــه سوپاپ های اطمینان فنری هستند برای جابجا کردن بسیار مطمئن تر از سیلندرهایی می باشند که دارای مهره های ذوب شونده هستند

|+| نوشته شده توسط محمد کوهکن در پنجشنبه هجدهم فروردین 1390 | نظر بدهید

 

 

 

آیین‌نامه‌حفاظت‌حمل‌و نقل‌، و توزیع‌گاز مایع‌

مقدمه‌:

چون‌گاز مایع‌قابلیت‌احتراق‌و انفجار شدیدی‌داشته‌و استفاده‌ناصحیح‌از آن‌ممکن‌است‌موجب‌خسارات‌جانی‌و مالی‌جبران‌ناپذیری‌گردد، لذا این‌آیین‌نامه‌با استناد ماده‌قانون‌کار جهت‌راهنمایی‌امور مربوط‌به‌حمل‌و نقل، ذخیره‌سازی‌و توزیع‌گاز مایع‌تدوین‌و تصویب‌و برای‌کلیه‌مؤسسات‌توزیع‌کننده‌گاز مایع‌در ایران‌و عموم‌افرادی‌که‌به‌این‌امر اشتغال‌دارند لازم‌الاجرا می‌باشد.

فصل‌اول‌تعاریف‌: 1- گاز مایع‌: گاز مایع‌مشتمل‌بر تمام‌موادی‌است‌که‌از یک‌یا چند گاز که‌ذیلاً ذکر می‌گردد تشکیل‌شده‌باشد: پروپان‌پروپیلن‌، بوتانها، (بوتان‌و ایزوبوتان‌) و بوتیلین‌ها که‌تحت‌فشار تبدیل‌به‌مایع‌می‌شوند.

2- بودار کردن‌گاز مایع‌: گاز مایع‌به‌وسیله‌تولیدکننده‌با مواد مخصوصی‌از قبیل‌اتیل‌مرکایتان‌تایوفین‌و یا امیل‌مرکایتان‌بودار می‌گردد. مقدار این‌گونه‌مواد در گاز مایع‌به‌اندازه‌ای‌است‌که‌اگر غلظت‌گاز در هوا به‌حداقل‌قابلیت‌انفجار آن‌برسد بوی‌آن‌به‌خوبی‌قابل‌تشخیص‌می‌باشد.

3- مخازن‌حمل‌گازمایع‌: مخازن‌حمل‎گاز مایع‎عبارت‌از مخازنی‎است‌که‌برروی‌شاسی‌کامیون‌یا یدک‌کش‌، و یا نیمه‌یدک‌کش‌نصب‌شده‌و برای‌حمل‌گاز مایع‌بکار می‌رود.

4- مخازن‌ذخیره‌سازی‌گاز مایع‌: مخازن‌ذخیره‌سازی‌گاز مایع‌عبارت‌از مخازنی‌است‌که‌گاز مایع‌در آنها نگهداری‌می‌گردد.

5- تأسیسات‌: تأسیسات‌گاز مایع‌مجموعه‌ای‌است‌که‌شامل‌مخازن‌ذخیره‌سازی‌، لوله‌کشی‌ها،‌وسایل‌بارگیری‌و تخلیه‌مخازن‌حمل‌و ذخیره‌سازی‌وسایل‌پرکردن‌سیلندر ساختمان‌ها و سایر وسایل‌مربوطه‌می‌باشد.

6- سیلندر: سیلندر عبارت‌از مخزن‌قابل‌حملی‌است‌که‌ظرفیت‌آن‌حداکثر 450 لیتر بوده‌و برای‌مصارف‌خانگی‌یا تجاری‌و یا سایر مصارف‌که‌احتیاج‌به‌مخزن‌قابل‌جابجا شدن‌دارند بکار می‌رود.

فصل‌دوم‌: مقررات‌حفاظتی‌مخازن‌حمل‌گاز مایع‌: ماده‌1: مخازن‌حمل‌گاز مایع‌باید از جنس‌فولادی‌باشد که‌قابلیت‌تحمل‌فشار کار لااقل‌/17 کیلوگرم‌بر سانتی‌متر مربع‌را دارا بوده‌و طبق‌استاندارد مصوبه‌مؤسسه‌استاندارد و تحقیقات‌صنعتی‌ایران‌ساخته‌شده‌باشد.

ماده‌: هر مخزن‌حمل‌گاز مایع‌باید دارای‌گواهینامه‌و مدارک‌مشخصات‌ساخت‌و آزمایش‌باشد و این‌اسناد در نزد صاحب‌مخزن‌یا استفاده‌کننده‌از آن‌نگهداری‌گردد به‌طوری‌که‌همیشه‌آماده‌ارائه‌به‌مأمورین‌ذیصلاح‌وزارت‌کار و امور اجتماعی‌باشد.

ماده‌: مخازن‌حمل‌گاز مایع‌که‌فاقد روپوش‌آلومینیومی‌با فولاد زنگ‌نزن‌یا هر فلز براق‌ثابت‌دیگر می‌باشد باید با رنگ‌سفید یا آلومینیومی‌یا رنگهای‌منعکس‌کننده‌مشابه‌رنگ‌آمیزی‌شود. این‌رنگ‌آمیزی‌باید اقلاً سطح‌فوقانی‌مخازن‌مزبور را بپوشاند.

ماده‌: مجاری‌خروجی‌بطور کلی‌باید به‌ترتیب‌زیر باشد:

1- در زیر مخزن‌هر دستگاه‌حمل‌گاز مایع‌(گازکش‌) باید شیری‌برای‌تخلیه‌کامل‌مخزن‌تعبیه‌گردد.

2- در مخازن‌حمل‌گاز مایع‌تمام‌منافذ بجز آنهایی‌که‌مربوط‌به‌وسایل‌اندازه‌گیری‌سطح‌و محل‌نصب‌گرماسنج‌و سوپاپ‌اطمینان‌می‌باشد باید به‌وسیله‌درپوش‌، کلاهک‌و یا فلنج‌پیچ‌و مهره‌دار مسدود گردد یا به‌وسیله‌شیر جلوگیری‌کننده‌از جریان‌اضافی‌یا شیر یکطرفه‌محافظت‌گردد و یا مجهز به‌شیری‌گردد که‌بتوان‌آن‌را از دور کنترل‌نمود.

سوپاپ‌اطمینان‌:

ماده‌: هر مخزن‌حمل‌گاز مایع‌باید مجهز به‌یک‌یا چند سوپاپ‌اطمینان‌از نوع‌فنری‌با شرائط‌ذیل‌باشد:

1- لوله‌های‌خروجی‌سوپاپ‌های‌اطمینان‌باید بدون‌خمیدگی‌و روبه‌بالا بوده‌و گاز از آن‌مستقیماً به‌هوا برود و در مسیر آن‌مانعی‌وجود نداشته‌باشد تا باعث‌برخورد گاز با بدنه‌مخزن‌گردد.

اندازه‌لوله‌خروجی‌نباید کوچکتر از مجرای‌سوپاپ‌اطمینان‌باشد. در پایین‌ترین‌قسمت‌لوله‌خروجی‌سوپاپ‌اطمینان‌باید یک‌شیر تخلیه‌تعبیه‌گردد تا بتوان‌مایعات‌جمع‌شده‌در این‌لوله‌را خالی‌نمود.

2- ظرفیت‌خروج‌گاز سوپاپ‌های‌اطمینان‌هر مخزن‌باید متناسب‌با سطح‌خارجی‌آن‌مخزن‌باشد. این‌ظرفیت‌باید طوری‌محاسبه‌گردد که‌فشار در مخزن‌به‌هیچ‌وجه‌نتواند از 120 درصد فشار تجاوز نماید.

3- اگر وسایل‌تنظیم‌فشار سوپاپ‌در خارج‌از مخزن‌قرار داشته‌باشد باید این‌وسایل‌تنظیم‌مجهز به‌وسائلی‌قابل‌پلمپ‌کردن‌بوده‌و همیشه‌پلمپ‌شده‌باشد.

4- فشار تنظیم‌شده‌برای‌شروع‌به‌خروج‌گاز و مقدار گاز با هوای‌خروجی‌باید بر حسب‌واحد حجم‌در دقیقه‌(در 5/15 درجه‌سانتی‌گراد و فشار آتمسفر) بطور واضح‌و ثابت‌روی‌هر سوپاپ‌اطمینان‌حک‌شده‌باشد. همچنین‌نصب‌سوپاپ‌باید طوری‌باشد که‌شروع‌به‌خروج‌گاز از آن‌قابل‌رؤیت‌باشد.

5- سوپاپ‌اطمینان‌باید در بالای‌مخزن‌نصب‌گردد و مستقیماً به‌فضای‌محتوی‌گاز مربوط‌باشد.

6- بین‌سوپاپ‌اطمینان‌و مخزن‌نباید شیری‌نصب‌شود مگر در مخازنی‌که‌سوپاپ‌اطمینان‌یا بیشتر روی‌آنها نصب‌شده‌است‌که‌در این‌صورت‌می‌توان‌یک‌یا دو شیر بین‌مخزن‌و سوپاپ‌اطمینان‌نصب‌نمود بشرطی‌که‌اولاً ساختمان‌این‌شیارها طوری‌باشد که‌در هر حال‌یک‌سوپاپ‌اطمینان‌یا بیشتر باز باقی‌بماند و ثانیاً ظرفیت‌سوپاپ‌هایی‌که‌باز می‌باشد کافی‌برای‌خروج‌گاز به‌اندازه‌لازم‌باشد.

7- انتهای‌لوله‌خروجی‌سوپاپ‌اطمینان‌باید دارای‌کلاهک‌یا محافظ‌مناسب‌دیگری‌باشد تا از دخول‌باران‌و گرد و غبار و امثال‌آن‌به‌داخل‌سوپاپ‌اطمینان‌جلوگیری‌شود. این‌کلاهک‌باید به‌طور آزاد روی‌لوله‌گذاشته‌شود و فقط‌می‌تواند به‌وسیله‌زنجیر یا سیم‌یا مشابه‌آن‌به‌لوله‌متصل‌گردد به‌طوری‌که‌اگر سوپاپ‌اطمینان‌باز شود کلاهک‌به‌آسانی‌از جای‌خود بلند شود.

کلاهک‌باید بجز مواقعی‌که‌سوپاپ‌اطمینان‌باز شده‌و کار می‌کند در سایر اوقات‌همیشه‌روی‌لوله‌خروجی‌قرار داشته‌باشد. این‌کلاهک‌نباید طوری‌باشد که‌خروج‌گاز را در سوپاپ‌اطمینان‌کم‌و یا از آن‌جلوگیری‌نماید.

لوله‌ها و شیرها و اتصال‌ها

ماده‌: لوله‌ها، شیرها و اتصالها باید دارای‌مشخصات‌زیر باشد:

1- در مواردی‌که‌استفاده‌از لوله‌های‌مسی‌مجاز باشد باید مفاصل‌را به‌وسیله‌جوش‌زرد و یا جوش‌معادل‌آن‌بهم‌متصل‌نمود. این‌اتصالها به‌هیچ‌عنوانی‌(مثلاً با حدیده‌زدن‌لوله‌ها) نباید باعث‌تضعیف‌قدرت‌لوله‌ها گردد. مفاصل‌باید از نوع‌فشار قوی‌باشد. از فلزات‌غیرچکش‌خوار و شکننده‌نباید در ساختمان‌شیرها و مفاصل‌استفاده‌نمود.

2- کلیه‌شیرهای‌مخزن‌باید مناسب‌با فشار طرح‌شده‌برای‌حرارت‌محل‌کار مخزن‌بوده‌و میزان‌فشار روی‌آنها نوشته‌شده‌باشد.

3- لوله‌ها، شیرها، اتصالها و لوله‌های‌قابل‌ارتجاع‌در کامیون‌های‌گازکش‌باید در فشار هوایی‌که‌کمتر از حداکثر فشار کار مجاز مخزن‌نباشد بدون‌نشت‌باقی‌بماند.

4- هر قسمت‌از لوله‌حامل‌گاز مایع‌(اعم‌از لوله‌قابل‌ارتجاع‌یا غیرآن‌) را که‌امکان‌بسته‌‎شدن‌دو سر آن‌وجود داشته‌باشد باید مجهز به‌یک‌سوپاپ‌اطمینان‌نمود و بین‌این‌سوپاپ‌اطمینان‌و لوله‌هیچ‌نوع‌شیر دیگری‌نباید نصب‌گردد.

5- روی‌شیرها و یا صفحاتی‌که‌به‌شیرهای‌لوله‌های‌خروجی‌و دخولی‌مخزن‌نصب‌شده‌است‌(به‌استثنای‌لوله‌هایی‌که‌مربوط‌به‌سوپاپ‌اطمینان‌و وسایل‌اندازه‌گیری‌سطح‌مایع‌و فشار سنج‌می‌باشد) باید نوشته‌یا علامتی‌وجود داشته‌باشد که‌ارتباط‌این‌لوله‌ها را با قسمت‌محتوی‌مایع‌مخزن‌یا قسمت‌محتوی‌گاز مخزن‌در موقع‌پر بودن‌مخزن‌به‌اندازه‌مجاز مشخص‌نماید.

6- لوله‌ها، اتصالها، سوپاپ‌های‌اطمینان‌و سایر منضمات‌مخزن‌باید به‌وسیله‌حفاظ‌فلزی‌که‌در اطراف‌آنها تعبیه‌می‌شود در مقابل‌صدمات‌وارده‌در اثر برخورد با وسائط‌نقلیه‌یا اشیاء دیگر و یا واژگون‌شدن‌گازکش‌محافظت‌کرده‌ضمناً سوپاپ‌های‌اطمینان‌باید طوری‌محافظت‌گردد که‌در صورت‌واژگون‌شدن‌گازکش‌در روی‌زمین‌لوله‌خروجی‌سوپاپ‌اطمینان‌بسته‌نشده‌و مانع‌خروج‌گاز از مخزن‌نگردد.

7- هر گازکش‌باید مجهز به‌یک‌سپر عقب‌باشد که‌در صورت‌برخورد پشت‌آن‌با اشیاء دیگر سپر مزبور مخزن‌و اتصالهای‌آنرا محافظت‌نماید و باید ساختمان‌این‌سپر طوری‌باشد که‌امکان‌برخورد هر یک‌از قسمت‌های‌وسیله‌نقلیه‌را به‌مخزن‌به‌حداقل‌تقلیل‌دهد.

8- لوله‌های‌پر کننده‌و تخلیه‌مخزن‌هر کدام‌باید مجهز به‌شیری‌باشد که‌با دست‌بسته‌شود و این‌شیر باید حتی‌الامکان‌نزدیک‌به‌مخزن‌نصب‌گردد.

چنانچه‌مخزن‌دارای‌شیر خودکار داخلی‌باشد شیر دستی‌فوق‌را در هر نقطه‌از لوله‌قبل‌از لوله‌های‌قابل‌ارتجاع‌می‌توان‌نصب‌نمود.

پایه‌ها و مهارها

ماده‌: پایه‌ها و مهارهایی‌که‌به‌منظور متصل‌کردن‌مخزن‌گاز به‌گازکش‌بکار می‌رود باید دارای‌شرایط‌و مشخصات‌زیر باشد:

1- مخزن‌گازکش‌ها باید با جوشکاری‌و یا به‌وسیله‌مهره‌چپ‌و راست‌مهاری‌و یا وسایل‌مشابه‌آن‌به‌شاسی‌چسبیده‌باشد بعلاوه‌برای‌جلوگیری‌از لغزش‌مخزن‌روی‌شاسی‌در موقع‌شروع‌حرکت‌توقف‌و پیچیدن‌وسیله‌نقلیه‌باید ضامن‌ها و مهارهای‌مناسبی‌چسبیده‌به‌شاسی‌و مخزن‌تعبیه‌گردد این‌ضامن‌ها و مهارها باید طوری‌نصب‌گردد که‌به‌آسانی‌قابل‌دسترسی‌برای‌بازرسی‌و تعمیرات‌باشد.

2- هیچیک‌از پایه‌های‌مخزن‌یا سپر نباید مستقیماً به‌مخزن‌جوش‌داده‌شود. پایه‌ها و سپرها باید به‌ورقه‌های‌لایی‌به‌نحوی‌متصل‌شده‌باشد که‌اقلاً 4 برابر ضخامت‌لایی‌از هر طرف‌با لبه‌لایی‌فاصله‌داشته‌باشد و هیچ‌گاه‌نباید پایه‌ها و سپرها را مستقیماً به‌بدنه‌اصلی‌مخزن‌جوش‌داد.

وسایل‌اندازه‌گیری‌سطح‌مایع‌

ماده‌: مخزن‌هر گازکش‌باید مجهز به‌یک‌یا چند نوع‌از وسایل‌اندازه‌گیری‌ذیل‌که‌حداکثر سطح‌مجاز مایع‌را در مخزن‌دقیقاً نشان‌می‌دهد باشد:

1- لوله‌دوار Rotary Gauge

2- لوله‌افزان‌و قابل‌تنظیم‌ Sliptube Gauge

3- لوله‌با طول‌ثابت‌ Fixed tube Gauge

تبصره‌- فشار طرح‌(حداکثر فشار گاز) وسایل‌اندازه‌گیری‌سطح‌مایع‌باید اقلاً مساوی‌فشار طرح‌مخزن‌مربوطه‌باشد.

تلمبه‌ها و کمپرسورها

ماده‌: تلمبه‌ها و کمپرسورها باید از نوعی‌باشد که‌مخصوص‌گاز ساخته‌شده‌و از شکستن‌و آسیب‌دیدن‌در مقابل‌تصادفات‌محفوظ‌نگهداشته‌شود این‌تلمبه‌ها بجز آنهایی‌که‌از نوع‌گریز از مرکز می‌باشند باید مجهز به‌مجرای‌فرعی‌باشد که‌شیر این‌مجرا در اثر فشار باز شده‌و جریان‌مایع‌را از لوله‌خروجی‌تلمبه‌به‌لوله‌ورودی‌آن‌و یا مخزن‌برقرار سازد.

صفحه‌مشخصات‌

ماده‌: هر مخزن‌باید دارای‌صفحه‌مشخصات‌باشد که‌جنس‌آن‌از فلز زنگ‌نزن‌بوده‌و در سمت‌راست‌نزدیک‌به‌جلو مخزن‌به‌وسیله‌زرد جوش‌یا جوشکاری‌که‌در دور تا دور آن‌انجام‌گرفته‌به‌مخزن‌متصل‌شود و محل‌نصب‌آن‌باید طوری‌باشد که‌اولاً همیشه‌محفوظ‌بماند و ثانیاً به‌آسانی‌قابل‌دسترسی‌برای‌بازرسی‌باشد. در وسایل‌نقلیه‌که‌حامل‌چند مخزن‌می‌باشد صفحه‌فوق‌باید جداگانه‌روی‌هر یک‌از مخزنها طوری‌نصب‌شود که‌به‌آسانی‌قابل‌دسترسی‌برای‌بازرسی‌باشد.

روی‌این‌صفحه‌باید با حروف‌درشت‌و خوانا به‌طور حک‌شده‌یا برجسته‌علاوه ‌بر اطلاعاتی‌که‌توسط‌استاندارد مربوطه‌تعیین‌شده‌است‌اطلاعات‌زیرهم‌نوشته‌شده‌باشد:

· سازنده‌مخزن‌گازکش‌

· شماره‌ردیف‌

· شماره‌و نام‌استاندارد مربوطه‌

· شماره‌مشخصات‌مصالح‌مخزن‌

· ظرفیت‌آبی‌مخزن‌

· تاریخ‌آزمایش‌اولیه‌مخزن‌

ماده‌: مخزن‌گازکش‌باید هر پنج‌سال‌یکبار تحت‌آزمایش‌"فشار آب‌" آزمایش‌نشت‌و تمام‌آزمایشات‌نظری‌قرار گرفته‌و سوپاپ‌یا سوپاپ‌های‌اطمینان‌مخزن‌نیز هر دو سال‌یکبار تنظیم‌و آزمایش‌شود. نتایج‌آزمایشات‌باید در کارت‌ثبت‌گردد.

ماده‌: چنانچه‌گازکش‌به‌دلایلی‌مانند تصادف‌یا چپ‌شدن‌صدمه‌ببیند قبل‌از شروع‌مجدد بکار باید تحت‌آزمایش‌کامل‌قرار گیرد و اگر گازکش‌یکسال‌یا بیشتر از سرویس‌خارج‌شده‌باشد برای‌ادامه‌کار باید دوباره‌آزمایش‌شود.

وسایل‌برقی‌و روشنایی‌

ماده‌: کامیون‌ها، یدک‌کشها و نیمه‌یدک‎کشها نباید به‌هیچ‌نوع‌چراغ‌و وسیله‌روشنایی‌بجز برقی‌مجهز باشد. مدار برقی‌باید دارای‌وسایل‌حفاظتی‌از قبیل‌فیوز و قطع‌کننده‌اتوماتیک‌برای‌مواقع‌جریان‌شدید برق‌باشد و همچنین‌سیم‌ها باید دارای‌ظرفیت‌کافی‌برای‌عبور جریان‌مورد لزوم‌بوده‌و بطور مناسبی‌روی‌گازکش‌نصب‌و عایق‌کاری‌گردد.

یدک‌کشها و نیمه‌یدک‌کشها

ماده14:وسایل‎اتصال‌و کنترل‌حرکت‎یدک‌کشها و نیمه‌یدک‌کشها بایددارای‎شرایط‎زیر‎باشد:

1- علاوه‌بر میله‌یا میله‌های‌محکمی‌که‌یدک‌کش‌را به‌وسیله‌نقلیه‌متصل‌می‌کند باید زنجیرهایی‌نیز بین‌یدک‌کش‌و وسیله‌نقلیه‌نصب‌گردد.

2- مجهز به‌ترمزهایی‌باشد که‌کنترل‌آنها‌از اطاق‌راننده‌انجام‌گیرد.

3- مجهز به‌چراغهای‌راهنمایی، ترمز و خطر باشد.

ماده‌: مخزن‌، شاسی، محور و فنرهای‌وسائط‌نقلیه‌حامل‌گاز مایع‌باید به‌وسیله‌اتصالهای‌فلزی‌به‌یکدیگر متصل‌باشد تا از لحاظ‌الکتریکی‌یک‌مدار بسته‌را تشکیل‌دهد.

ماده‌: سیستم‌خروج‌دود مشتمل‌بر صدا خفه‌کن‌و لوله‌خروج‌دود باید از مخزن‌سوخت‌وسیله‌نقلیه‌و سایر مواد قابل‌اشتعال‌به‌اندازه‌کافی‌فاصله‌داشته‌باشد. انتهای‌خروجی‌لوله‌دود بایستی‌در جهتی‌دور از مخزن‌و متعلقات‌آن‌بوده‌و بیرون‌از بدنه‌و اطراف‌وسیله‌نقلیه‌نصب‌شده‌باشد.

ماده‌: هر وسیله‌نقلیه‌گازکش‌باید لااقل‌مجهز به‌یک‌آتش‌خاموش‌کن‌قابل‌حمل‌با ظرفیت‌کافی‌برای‌خاموش‌کردن‌یک‌متر مربع‌آتش‌نوع‌گازی‌یا بدون‌خاکستر باشد و اگر بیش‌از یک‌خاموش‌کننده‌در وسیله‌نقلیه‌موجود باشد هر کدام‌از آنها باید کافی‌برای‌خاموش‌کردن‌متر مربع‌آتش‌های‌فوق‌باشد.

ماده‌: هر وسیله‌نقلیه‌گازکش‌باید همیشه‌لااقل‌عدد کفشک‌مناسب‌با خود همراه‌داشته‌باشد تا در مواقع‌توقف‌و یا تخلیه‌و بارگیری‌آنها را زیر چرخ‌ها قرار دهند.

ماده‌: وسائط‌نقلیه‌گازکش‌را نباید در داخل‌ساختمان‌ها متوقف‌و نگهداری‌نمود مگر اینکه‌ساختمان‌مجاز برای‌اینگونه‌توقف‌ها شناخته‌شده‌باشد.

ماده‌: تخلیه‌مخزن‌دارها و گازکش‌ها باید طبق‌شرایط‌زیر انجام‌گیرد:

1- سطح‌ریل‌انشعاب‌راه‌آهن‌در محلی‌که‌مخزن‌دار (واگن‌حامل‌مخزن‌گاز مایع‌) برای‌تخلیه‌توقف‌می‌کند باید فاقد شیب‌باشد.

2- مادامی‌که‌لوله‌های‌تخلیه‌به‌مخزن‌دار وصل‌می‌باشد باید در انتها و یا در انتهای‌ریل‌انشعابی‌که‌این‌مخزن‌دار روی‌آن‌قرار دارد تابلوهایی‌قرار داده‌شود که‌روی‌آن‌جمله‌زیر نوشته‌شده‌باشد: مخزن‌دار گاز مایع‌در حال‌تخلیه‌- هنگامی‌که‌مخزن‌دار برای‌تخلیه‌روی‌انشعابی‌راه‌آهن‌ایستاده‌باید کفشک‌های‌مناسبی‌زیر چرخ‌های‌واگن‌قرار داد تا از حرکت‌آن‌جلوگیری‌بعمل‌آید.

4- در تمام‌مدتی‌که‌مخزن‌دار در حال‌تخلیه‌است‌یک‌نفر باید مراقب‌آن‌و لوله‌های‌تخلیه‌باشد.

5- خط‌لوله‌ای‌که‌لوله‌های‌قابل‌ارتجاع‌تخلیه‌به‌آن‌متصل‌می‌باشد باید مجهز به‌یک‌شیر یکطرفه‌باشد تا درصورت‌پاره‌یا سوراخ‎شدن‌لوله‌قابل‌ارتجاع‌و یا بست‌های‌اتصال‌آن‌گاز مایع‌از مخزنی‌که‌در حال‌پر شدن‌است‌و یا از لوله‌کشی‌های‌مربوط‌به‌آن‌خارج‌نشود.

6- فاصله‌محل‌تخلیه‌تا ابنیه‌و املاک‌مجاور باید مطابق‌فواصلی‌باشد که‌در ماده‌این‌آیین‌نامه‌گفته‌شده‌است‌.

ماده‌: تخلیه‌و بارگیری‌گازکشها باید تحت‌شرایط‌زیر انجام‌گیرد.

1- هنگام‌تخلیه‌یا بارگیری‌گازکشها باید از وقتی‌که‌لوله‌های‌انتقال‌متصل‌می‌گردند تا وقتی‌که‌عملیات‌تخلیه‌یا بارگیری‌خاتمه‌یافته‌و لوله‌جدا می‌گردد اقلاً یکنفر دائماً مراقب‌لوله‌ها و اتصالهای‌آنها باشد.

2- برای‌تسهیل‌انتقال‌مایع‌از مخزنی‌به‌مخزن‌دیگر هیچگاه‌نباید گاز مخزن‌پرشونده‌را به‌فضای‌آزاد رها نمود.

3- در صورتی‌که‌برای‌انتقال‌گاز مایع‌از لوله‌های‌قابل‌ارتجاع‌استفاده‌می‌گردد این‌لوله‌ها باید از جنس‌نرم‌و در مقابل‌گاز غیرقابل‌نفوذ باشد و مقاومت‌این‌لوله‌ها باید مناسب‌برای‌کار با گاز مایع‌بوده‌و در انتهای‌خروجی‌مجهز به‌شیر قطع‌کننده‌جریان‌باشد.

ماده‌: حد مجاز پرکردن‌مخازن‌گازکشها و مخزن‌دارها باید طبق‌جدول‌مندرج‌درماده‌باشد.

فصل‌سوم‌: مقررات‌حفاظتی‌مخازن‌ذخیره‌سازی‌گاز مایع‌ ماده‌: مخازن‌سازی‌گاز مایع‌باید از جنس‌فولادی‌باشد که‌قابلیت‌تحمل‌فشار گاز لااقل‌/17 کیلوگرم‌بر سانتیمتر مربع‌(250 بار بر اینچ‌مربع‌) را دارا بوده‌و طبق‌استاندارد مصوبه‌موسسه‌استاندارد و تحقیقات‌صنعتی‌ایران‌ساخته‌شده‌باشد.

ماده‌: مخازن‌ذخیره‌سازی‌گاز مایع‌را باید طبق‌شرایط‌زیر نصب‌و سوار کرد:

1- مخازن‌را باید روی‌پایه‌های‌بادوام‌از جنس‌مواد بنایی‌سخت‌یا بتون‌با اسکلت‌فلزی‌سوار کرد. بهرحال‌جنس‌این‌پایه‌ها باید در مقابل‌آتش‌سوزی‌مقاوم‌بوده‌و زیر سازی‌آنها محکم‌باشد.

2- پایه‌های‌مخزن‌نباید مانع‌انقباض‌و انبساط‌آزادانه‌مخزن‌گردد.

3- هر مخزن‌را که‌ظرفیت‌آبی‌آن‌لیتر یا کمتر است‌می‌توان‌روی‌پایه‌های‌فلزی‌محافظت‌نشده‌در مقابل‌آتش‌سوزی‌سوار کرد مشروط‌بر آنکه‌اولا این‌پایه‌ها روی‌سطح‌یا زیر سازی‌بتونی‌نصب‌شده‌باشد و ثانیاً فاصله‌سطح‌زیرین‌بدنه‌مخزن‌تا کف‌بتونی‌و یا زمین‌از 60 سانتیمتر تجاوز ننماید.

4- در مواردی‌که‌برای‌نصب‌مخزن‌انجام‌جوشکاری‌در محل‌ضروری‌باشد این‌جوشکاری‌فقط‌می‌تواند روی‌ورقه‌های‌لایی‌یا دستک‎های‌انجام‌گیرد که‌قبلا توسط‌سازنده، به‌مخزن‌جوش‌داده‌شده‌است‌.

5- در مخازن‌ثابتی‌که‌به‌یکدیگر مربوط‌شده‌اند باید پیش‌بینی‌های‌لازم‌برای‌مقابله‌با انبساط، انقباض، لرزش‌یا نشت‌کردن‌مخازن‌ولوله‌های‌مربوط‌کننده‌آنها بعمل‌آمده‌باشد.

استفاده‌از لوله‌های‌غیر فلزی‌برای‌مرتبط‌کردن‌مخازن‌ثابت‌به‌یکدیگر بکلی‌ممنوع‌است‌.

ماده‌: مخازن‌ذخیره‌سازی‌گاز مایع‌را باید در خارج‌از ساختمان‌یعنی‌در فضای‌باز و طبق‌فواصل‌مندرج‌در جدول‌زیر نصب‌کرد:

ماده‌: محوطه‌اطراف‌مخازن‌گاز مایع‌را باید حداقل‌تا حدود 3 متر از مواد قابل‌اشتعال‌از قبیل‌خاشاک‌و علف‌خشک‌پاک‌کرد.

ماده‌: قراردادن‌مخازن‌گاز مایع‌در کنار مخازن‌محتوی‌سایر مواد قابل‌اشتعال‌یا نقطه‌اشتعال‌کمتر از 21 درجه‌سانتیگراد ممنوع‌است‌. حداقل‌فاصله‌بین‌مخازن‌گاز مایع‌با ظرفیت‌آبی‌بیشتر از 500 لیتر تا مخازن‌مواد قابل‌اشتعال‌دیگر با ظرفیت‌بیشتر از 1000 لیتر و نقطه‌اشتعال‌بیشتر از 21 درجه‌سانتیگراد باید 7 متر باشد.

ماده‌: با ایجاد جدول‌بندی‌و دیواره‎های‌خاکی‌شیب‌و امثال‌آن‌باید از جمع‌شدن‌مواد قابل‌اشتعال‌در زیر مخازن‌گاز مایع‌جلوگیری‌بعمل‌آید.

ماده‌: هیچ‌مخزن‌محتوی‌گازمایع‌نباید در داخل‌دیواره خاکی‌تعبیه‌شده‌برای‌مخازن‌محتوی‌مایعات‌قابل‌اشتعال‌دیگر قرار داده‌شود.

ماده‌: ظرفیت‌آبی‌هر یک‌از مخازن‌ذخیره‌سازی‌گاز مایع‌نباید از 000/360 لیتر تجاوز نماید.

ماده‌: واشرهایی‌که‌بین‌فلنج‌های‌مخازن‌گاز مایع‌بکار می‌رود باید از جنسی‌باشد که‌در مقابل‌گاز مایع‌مقاومت‌داشته‌باشد. این‌واشرها باید از موادی‌ساخته‌شوند که‌نقطه‌ذوب‌آنها بالاتر از 816 درجه‌سانتیگراد (1500 درجه‌فارنهایت‌) باشد.

استفاده‌از واشرهای‌حلقوی‌آلومینیومی‌و همچنین‌واشرهای‌مارپیچی‌فلزی‌نیز برای‌فلنج‌های‌مخازن‌گاز مایع‌مجاز می‌باشد.

ماده‌: مخازن‌ذخیره‌سازی‌را نباید بیشتر از میزان‌مجاز پر کرد. میزان‌مجاز پرکردن‌مخزن،‌عبارتست‌از وزن‌درصدی‌از ظرفیت‌آبی‌آن‌مخزن در‌/15 درجه‌سانتیگراد که‌برحسب‌چگالی‌های‌مختلف‌گازمایع‌از جدول‌پیوست بدست‌می‌آید:

«جدول‌حداکثر مجاز بارگیری‌به‌حسب‌درصد ظرفیت‌آبی‌مخزن‌»

ماده‌: شیرها و وسائلی‌که‌روی‌مخزن‌گاز مایع‌نصب‌می‌گردد باید مناسب‌برای‌فشار کار لااقل‌کیلوگرم‌بر سانتیمتر مربع‌و حداکثر درجه‌حرارتی‌که‌ممکن‌است‌در معرض‌آن‌قرار گیرند ساخته‌شده‌باشد.

ماده‌: تمام‌اتصالات‌مخزن‌به‌استثنای‌اتصالات‌سوپاپ‌های‌اطمینان‌، وسایل‌اندازه‌گیری‌سطح‌مایع‌و منافذی‌که‌به‌وسیله‌درپوش‌مسدوده‌شده‌اند باید مجهز به‌شیر باشند. این‌شیر باید هرچه‌ممکن‌است‌نزدیکتر به‌مخزن‌نصب‌شده‌باشد.

ماده35: لوله‎پرکننده‌مخزن‌باید درمحل‌اتصال‌به‎مخزن‌به‎یکی‌از وسایل‌زیر مجهز باشد:

1 - مجموعه‌ای‌از شیر یکطرفه‌و شیر جلوگیری‌کننده‌از جریان‌اضافی‌.

2 - یک شیر یکطرفه مضاعف و یا دو عدد شیر ساده یک طرفه.

3- یک‌شیر قطع‌کننده‌جریان‌به‌انضمام‌یک‌شیر یکطرفه‌یا یک‌شیر جلوگیری‌کننده‌از جریان‌اضافی‌.

ماده‌: منافذ و اتصالات‌مخزن‌باید مجهز به‌یک‌شیر مناسب‌جلوگیری‌کننده‌از جریان‌اضافی‌باشد مگر در موارد زیر:

الف‌اتصالات‌لوله‌های‌پرکننده‌مخزن‌که‌شرح‌آنها در ماده‌داده‌شد.

ب‌اتصالات‌سوپاپ‌های‌اطمینان‌

پ‌اتصالات‌وسایل‌اندازه‌گیری‌سطح‌مایع‌که‌در آنها قطر سوراخ‌خروج‌مایع‌از 5/1 میلیمتر تجاوز نمی‌کند و یا اصولا طرز کار آنها طوری‌است‌که‌احتیاج‌به‌خروج‌گاز مایع‌ندارد مثل‌نوع‌شناور یا مشابه‌آن‌به شرطی‌که‌تمام‌اتصالات‌این‌وسایل‌طوری‌طرح‌شده‌باشد که‌بتوان‌در مقابل‌حداکثر فشار داخل‌مخزن‌به‌خوبی‌ایستادگی‌نماید.

ماده‌: برروی‌تمام‌اتصالات‌ورودی‌و خروجی‌مخازن‌به‌ظرفیت‌آبی‌لیتر یا بیشتر به‌استثنای‌اتصالات‌مربوط‌به‌سوپاپ‌اطمینان‌، وسایل‌اندازه‌گیری‌سطح‌مایع‌و فشار‎سنجها باید برچسب‌هایی‌زده‌شده‌باشد که‌مشخص‌کند این‌اتصالات‌به‌قسمت‌محتوی‌بخار مخزن‌ارتباط‌دارند یا به‌قسمت‌محتوی‌مایع‌آن‌، این‌برچسب‌ها را روی‌شیرهای‌مربوط‌به‌اتصالات‌نیز می‌توان‌نصب‌نمود.

ماده‌: در مخازنی‌که‌ظرفیت‌آبی‌آنها کمتر از 8000 لیتر است‌تعبیه‌بیش‌از دو مجرای‌مسدود شده‌به‌وسیله‌درپوش‌مجاز نمی‌باشد.

ماده‌: سوپاپ‌های‌اطمینان‌مخازن‌باید در قسمت‌فوقانی‌مخزن‌نصب‌شده‌و مستقیماً با قسمت‌محتوی‌گاز مخزن‌ارتباط‌داشته‌باشد.

ماده‌: در مخازنی‌که‌ظرفیت‌آبی‌آنها بین‌تا 8000 لیتر است‌باید لوله‌خروجی‌سوپاپ‌اطمینان‌آنها عموداً رو به‌بالا باشد و در مسیر گاز خروجی‌هیچ‌مانعی‌وجود نداشته‌باشد تا گاز بتواند در هوای‌آزاد رها شده‌و هیچ‌تماسی بدنه‌مخزن‌پیدا نکند.

روی‌لوله‌خروجی‌سوپاپ‌اطمینان‌باید سرپوشی‌بطور آزادانه‌قرارداده‌شود تا مانع‌ورود باران‌و امثال‌آن‌به‌داخل‌لوله‌شده‌و در عین‌حال‌هنگام‌خروج‌گاز این‌سرپوش‌از جای‌خودبلند شده‌و مانع‌خروج‌گاز نگردد.

برای‌تخلیه‌مایعاتی‌که‌ممکن‌است‌در سوپاپ‌اطمینان‌و یا لوله‌خروجی‌آن‌جمع‌شود باید لوله‌تخلیه‌مناسبی‌تعبیه‌گردد.

ماده‌: در مخازنی‌که‌ظرفیت‌آبی‌آنها 500 لیتر یا کمتر است‌باید انتهای‌لوله‌خروجی‌سوپاپ‌اطمینان‌آنها در فاصله‌افقی‌حداقل‌/4 متر از هر گونه‌در یا پنجره‌یا محل‌باز به‌داخل‌ساختمان‌که‌پایین‌تر از این‌لوله‌خروجی‌واقع‌شده‌اند قرار داده‌شود.

ماده‌: در مخازنی که‌ظرفیت‌آبی‌آنها بیشتر از 8000 لیتر است‌ارتفاع‌لوله‌خروجی‌سوپاپ‌اطمینان‌آنها باید حداقل‌متر و مخزن‌مجهز به‌یک‌فشار سنج‌باشد.

ماده‌: مخزن‌گاز مایع‌باید مجهز به‌یک‌وسیله‌اندازه‌گیری‌سطح‌مایع‌از قبیل‌نوع‌شناور گردنده‌، لوله‌لغزان‌و یا مغناطیسی‌باشد تا به‌وسیله‌آن‌بتوان‌سطح‌اکثر مجاز پرشدن‌مخزن‌و مقدار درصد حجم‌پر شده‌آنرا کنترل‌و بررسی‌نمود.

ماده‌: وسایل‌اندازه‌گیری‌سطح‌مایع‌باید طوری‌انتخاب‌شود که‌با آنها بتوان‌سطح‌حداکثر بوتان‌یا پروپان‌و یا مخلوط‌/50 بوتان‌و پروپان‌را اندازه‌گرفت‌.

ماده‌: در وسایل‌اندازه‌گیری‌سطح‌مایع‌که‌کار آنها مستلزم‌رها کردن‌مقداری‌گاز به‌هوای‌آزاد است‌از قبیل‌لوله‌دار و یا نوع‌لوله‌لغزان‌باید قطر سوراخ‌خروج‌گاز از آنها از یک‌و نیم‌میلیمتر تجاوز ننماید مگر اینکه‌این‌وسایل‌مجهز به‌شیر جلوگیری‌کننده‌از جریان‌اضافی‌باشند.

ماده‌: فشار گاز مجاز وسایل‌اندازه‌گیری‌سطح‌مایع‌باید لااقل‌/17 کیلوگرم‌بر سانتیمتر مربع‌(250 پوند بر اینچ‌مربع‌) باشد.

ماده‌: از لوله‌های‌استوانه‌ای‌شیشه‌ای‌نشان‌دهند سطح‌مایع‌برای‌مخازن‌ذخیره‌گاز مایع می‌توان‌استفاده‌نمود بشرطی‌که‌:

الف‌خروج‌گاز مایع‌از مخزن‌فقط‌به‌صورت‌مایع‌انجام‌گیرد.

ب‌این‌استوانه‌های‌شیشه‌ای‌در دو طرف‌مجهز به‌شیر فلکه‌هایی‌باشند که‌با دست‌، باز و بسته‌می‌شود.

پ‌این‌استوانه‌ها در دو طرف‌علاوه‌بر شیرهای‌فوق‌مجهز به‌شیرهای‌مناسب‌جلوگیری‌کننده‌از جریان‌اضافی‌باشند.

ت‌شیشه‌این‌استوانه‌ها از نوع‌فوق‌العاده‌محکم‌بوده‌و به‌وسیله‌حفاظهای‌فلزی‌مناسب‌که‌سازنده‌آنها برای‌آنها ساخته‌است‌محافظت‌گردد.

ماده‌: هر مخزن‌به‌تنهایی‌(بدون‌هیچیک‌از منضمات‌آن‌) قبل‌از شروع‌بکار باید تحت‌آزمایش‌فشار آب‌قرار گیرد. فشار آزمایش‌باید برابر فشار کار حداقل‌/26 کیلوگرم‌بر سانتیمتر مربع‌و زمان‌آزمایش‌ده‌دقیقه‌باشد. آزمایش‌فوق‌باید در حضور نماینده‌مرجع‌صلاحیتداری‌که‌وزارت‌کار و امور اجتماعی‌تعیین‌می‌کند انجام‌و مورد گواهی‌قرار گیرد. برای‌بازرسی‌مخزن‌از لحاظ‌نشت‌نکردن‌باید مخزن‌را از هوا پرکرده‌و فشار هوا را تا 7 کیلوگرم‌بر سانتیمتر مربع‌بالا برد تمام‌جوشکاری‌ها و محل‌های‌اتصال‌شیر و فشار سنج‌و شیر اطمینان‌و سایر منضمات‌باید هنگام‌آزمایش‌با آب‌صابون‌آغشته‌باشد.

ماده‌: سوپاپ‌های‌اطمینان‌مخزن‌باید قبل‌از نصب‌روی‌مخزن‌بطور جداگانه‌با فشار هوا مورد آزمایش‌قرار گیرد و در 10 درصد بالای‌فشار کار یا در 25/19 کیلوگرم‌بر سانتیمتر مربع‌باز شود. این‌آزمایش‌باید اقلا" هر پنج‌سال‌یکبار تکرار و در کارت‌شناسایی‌منعکس‌گردد.

ماده‌: هر مخزن‌ذخیره‌گاز مایع‌باید از لحاظ‌عیوب‌احتمالی‌از قبیل‌زنگ‌زدگی‌، فرورفتگی‌و برآمدگی‌جوشکاری‌و سایر عیوب‌(اقلاً هر ده‌سال‌یکبار) مورد بازرسی‌فنی‌دقیق‌قرار گرفته و ضخامت‌جدار مخزن‌باید با دستگاه‌مخصوص‌از قبیل‌آلتراسونیک‌اندازه‌گیری‌شده‌و با ضخامت‌اصلی‌مقایسه‌و نتایج‌این‌آزمایش‌ها در کارت‌شناسایی‌مخزن‌منعکس‌گردد.

ماده‌: هیچگونه‌تغییر، تعمیر یا جوشکاری‌روی‌جدار مخزن‌مجاز نمی‌باشد مگر جوشکاری‌روی‌قسمتی‌از مخزن‌که‌تحت‌فشار نیست‌.

ماده‌: مخازن‌ذخیره‌سازی‌گاز مایع‌را که‌برای‌مدتی‌بیشتر از یکسال‌مورد استفاده‌قرار نگرفته‌یا پس‌از تغییر محل‌مخزن‌در صورتی‌می‌توان‌مجدداً برای‌ذخیره‌سازی‌گاز مایع‌بکار برد که‌آزمایش‌های‌موضوع‌ماده‌و 50 این‌آیین‌نامه‌در مورد آنها عملی‌گردد.

ماده‌: روی‌هر مخزن‌یا صفحه‌شناسایی‌آن‌باید مشخصات‌ذیل‌بطور وضوح‌چک‌شده‌یا به‌صورت‌برجسته‌نوشته‌شده‌باشد.

1- استانداردی‌که‌مخزن‌طبق‌آن‌ساخته‌شده‌است‌.

2- علامت‌مخصوص‌موسسه‌بازرسی‌کننده‌مخزن‌.

3-ظرفیت‌آبی‌مخزن‌برحسب‌یکی‌از واحدهای‌حجم‌.

4- حداکثر فشار کار مجاز مخزن‌.

فصل‌چهارم:‌مقررات‌حفاظتی‌تاسیسات‌ذخیره‌سازی‌و سیلندر پرکنی‌گازمایع‌

ماده‌: در تاسیسات‌ذخیره‌سازی‌و توزیع‌گاز مایع‌باید لوله‌ها و وسایل‌اتصال‌که‌قطر اسمی‌آنها بیشتر از اینچ‌است‌فولادی‌باشد. از لوله‌های‌مسی‌بدون‌درز یا برنجی‌و یا فولادنرم‌فقط‌درمواردی‌می‌توان‌استفاده‌نمود که‌قطر اسمی‌این‌لوله‌ها اینچ‌یا کمتر باشد.

ماده‌: لوله‌ها و اتصالات‌بیشتر از 2 اینچ‌را باید به‌وسیله‌فلنجهای‌جوش‌شده‌و یا جوشکاری‌مستقیم‌به‌مخازن‌متصل‌نمود به‌استثنای‌لوله‌هایی‌که‌بعد از شیر جلوگیری‌کننده‌از جریان‌اضافی‌یا سوپاپ‌های‌اطمینان‌نصب‌می‌گردد.

ماده‌: از شیر، لوله‌و وسایل‌اتصالی‌چدنی‌برای‌لوله‌کشی‌گاز مایع‌به‌حالت‌مایع‌نباید استفاده‌کرد.

ماده‌: مواد بکار رفته‌برای‌مقر سوپاپ‌دیافراگم‌واشر و آب‌بندی‌میله‌شیرها و لوله‌ها باید از جنسی‌باشد که‌در مقابل‌گاز مایع‌مقاوم‌باشد.

ماده‌: لوله‌های‌نرم‌باید بدون‌درز بوده‌و از مس، برنج و فولاد ساخته‌شده‌باشد.

ماده‌: از وسایل‌اتصال‌چدنی‌دنده‌پیچ‌شده‌از قبیل‌زانو، سه‌راه‌، چهارراه، بوشن‌و مهره‌ماسوره‌در تاسیسات‌ذخیره‌سازی‌و سیلندر پرکنی‌گاز مایع‌نباید استفاده‌گردد.

ماده‌: در تاسیسات‌ذخیره‌سازی‌گاز مایع‌از لوله‌های‌قابل‌ارتجاعی‌باید استفاده‌شود که‌برای‌گازمایع‌به‌حالت‌بخار یا مایع‌ساخته‌شده‌باشد.

ماده‌: روی‌لوله‌های‌قابل‌ارتجاعی‌که‌مستقیماً در معرض‌فشار داخلی‌مخزن‌قرار می‌گیرد باید به‌فواصل‌حداکثر 3 متر کلمه‌گاز مایع‌نوشته‌شده‌باشد.

ماده‌: حداقل‌فشار ترکیدن‌لوله‌های‌قابل‌ارتجاع‌که‌در معرض‌فشار داخلی‌مخازن‌قرار می‌گیرد باید 85 کیلوگرم‌بر سانتی‌متر مربع‌باشد.

ماده‌: مفصل‌اتصال‌لوله‌های‌قابل‌ارتجاع‌به‌مخازن‌باید بتواند بدون‌نشت‌فشار آزمایش‌لااقل‌کیلوگرم‌بر سانتی‌متر مربع‌را تحمل‌نماید.

ماده‌: لوله‌هایی‌که‌از زیر جاده‌و خیابان‌عبور می‌کند باید طوری‌محافظت‌گردد که‌در اثر حرکت‌وسایل‌نقلیه‌آسیب‌نبیند.

ماده‌: لوله‌های‌خارج‌از ساختمان‌را می‌توان‌روی‌زمین‌، زیر زمین‌و یا به‌هر دو صورت‌نصب‌نمود ولی‌در هر حالت‌باید مقابل‌صدمات‌احتمالی‌محافظت‌گردد. در مواردی‌که‌ممکن‌است‌نوع‌خاک‌محل‌لوله‌کشی‌ایجاد خورندگی‌در لوله‌نماید باید لوله‌ها را در مقابل‌آن‌محافظت‌کرد.

ماده‌: هنگام‌نصب‌لوله‌ها باید پیش‌بینی‌های‌لازم‌برای‌مقابله‌با انبساط،‌انقباض‌، لرزش‌و نشست‌کردن‌لوله‌ها بعمل‌آید.

ماده‌: لوله‌های‌سخت‌را باید بطریق‌دنده‌پیچ‌فلنج، جوشکاری‌لحیم‌سخت‌و یا زرد‎جوش‌یا موادی‌که‌نقطه‌ذوب‌آنها از 540 درجه‌سانتی‌گراد کمتر نباشد به‌یکدیگر متصل‌نمود.

اتصال‌لوله‌های‌نرم‌بدون‌درز مسی، برنجی، فولادی‌را باید با وسایل‌اتصال‌مخصوص‌لوله‌های‌نرم‌و یا به‌وسیله‌لحیم‌و یا زرد جوش‌یا موادی‌که‌نقطه‌ذوب‌آنها از 540 درجه‌سانتی‌گراد کمتر نباشد انجام‌داد.

ماده‌: در تاسیسات‌ذخیره‌سازی‌و سیلندر پرکنی‌گازمایع‌شیرها باید برای‌کار با گاز مایع‌(بحالت‌گاز یا مایع‌) مناسب‌بوده‌و فشار کار آنها حداقل‌از 5/17 کیلوگرم‌بر سانتیمتر مربع‌کمتر نباشد.

ماده‌: سر ورودی‌لوله‌پرکننده‌مخزن‌باید در فضای‌آزاد قرار داده‌شود.

ماده‌: از لوله‌های‌قابل‌ارتجاع‌برای‌اتصال‌مخازن‌ثابت‌به‌یکدیگر نباید استفاده‌کرد.

ماده‌: لوله‌اصلی‌اتصال‌دهنده‌چند مخزن‌با ظرفیتی‌بیشتر از 400 لیتر باید از ساختمان‌های‌مسکونی‌مجاور لااقل‌متر فاصله‌داشته‌باشد. این‌فاصله‌باید از حد نهایی‌شیری که لوله‌اصلی‌را از سایرسیستمهای‌محتوی‌گاز مایع‌مجزا می‌سازد اندازه‌گرفته‌شود.

ماده‌: محل‌پرکردن‌سیلندرها باید به‌صورت‌سکو بوده‌و حداقل‌فاصله‌نزدیک‌ترین‌لبه‌این‌سکو تا مخازن‌ذخیره‌سازی‌گاز مایع‌باید 3 متر و تا ساختمان‌های‌مسکونی‌مجاور
8‎ متر باشد.

ماده‌: محل‌تخلیه‌یا بارگیری‌مخزندارهای‌حمل‌گاز مایع‌باید از ساختمان‌های‌مسکونی‌مجاور، لااقل‌متر و از تلمبه‌ها و کمپرسورها، 3 متر فاصله‌داشته‌باشد.

ماده‌: کف‌و سایر قسمت‌های‌سکوی‌سیلندر پرکنی‌باید از بتون‌و یا مواد مشابه‌آن‌که‌نسوز باشد ساخته‌شود. دیوارهای‌اطراف‌سکو باید طوری‌باشد که‌مانع‌جریان‌هوا در روی‌سکو و سطح‌آن‌نگردد.

ماده‌: ارتفاع‌سکوی‌سیلندر پرکنی‌باید متناسب‌با وسائط‌نقلیه‌مخصوص‌حمل‌سیلندر (در حدود یک‌متر) باشد.

ماده‌: در اطراف‌سکو باید وسائلی‌تعبیه‌گردد تا از برخورد مستقیم‌وسائط‌نقلیه‌به‌سکوی‌جلوگیری‌نماید.

ماده‌: پرکردن‌سیلندر باید توسط‌ترازوهای‌خودکاری‌انجام‌گیرد که‌پس‌از پرشدن‌سیلندر تا میزان‌تعیین‌شده‌بطور اتوماتیک‌جریان‌گاز مایع‌را قطع‌کند.

ماده‌: برای‌بررسی‌کار ترازوهای‌خودکار و اطمینان‌از صحت‌کار آنها و پرشدن‌سیلندر به‌اندازه‌معین‌علاوه‌بر ترازوهای‌خودکار باید لااقل‌یک‌ترازوی‌مناسب‌و دقیق‌دیگری‌روی‌سکوی‌سیلندر پرکنی‌نصب‌گردد تا بتوان‌بطور اتفاقی‌از هر چند سیلندر پرشده‌یکی‌را مجدداً با این‌ترازو وزن‌کرده‌و صحت‌حد مجاز گاز پرشده‌در آنرا بررسی‌نمود.

ماده‌: تلمبه‌کمپرسور و منضمات‌آن‌باید برای‌کار با گاز مایع‌ساخته‌شده‌و حداقل‌فشار طرح‌آنها از حداکثر فشاری‌که‌ممکن‌است‌در معرض‌آن‌قرار گیرند کمتر نباشد.

منضمات‌تلمبه‌ها بایدبرای‌فشار کار لااقل5/17کیلوگرم‌بر سانتیمتر مربع‌ساخته‌شده‌باشد.

ماده‌: لوله‌خروجی‌تلمبه‌باید دارای‌لوله‌برگشتی‌مجهز به‌شیری‌باشد تا اگر لوله‌خروجی‌تلمبه‌مسدود گردد در اثر بالا رفتن‌فشار این‌شیر باز شده‌و جریان‌گاز مایع‌را به‌مخزن‌اصلی‌و یا به‌لوله‌ورودی‌تلمبه‌برگرداند.

ماده‌: در صورتی‌که‌تلمبه‌ها و کمپرسورها در ساختمانی‌جداگانه‌نصب‌شده‌باشد این‌ساختمان‌باید از مخازن‌ذخیره‌سازی‌گاز مایع‌لااقل‌متر و از ساختمان‌های‌مسکونی‌مجاور و منابع‌احتراق‌متر فاصله‌داشته‌باشد.

ماده‌: وسایل‌برقی‌که‌در تاسیسات‌ذخیره‌سازی‌و توزیع‌گاز مایع‌نصب‌می‌گردد از قبیل‌موتور تلمبه‌، موتور کمپرسور، کلیدها، وسایل‌روشنایی‌، جعه‌تقسیم‌برق، پریز برق‌و امثال‌آن‌باید از نوع‌ضد شعله‌ (Flame Proof) و ضدگاز (Gas-Proof) باشد.

ماده‌: در تاسیسات‌گاز مایع‌باید خاموش‌کننده‌های‌حریق‌به‌تعداد کافی‌در نقاط‌مختلف‌و به‌خصوص‌در روی‌سکوی‌سیلندر پرکنی‌نزدیک‌تلمبه‌ها - کمپرسورها - انبارها و امثال‌آن‌قرار داده‌شده‌باشد.

ماده‌:برای‌مقابله‌با آتش‌سوزی‌در تاسیسات‌گاز مایع‌باید لوله‌کشی‌آب‌آتش‌نشانی‌با منبع‌آب‌متناسب‌با وسعت‌تاسیسات‌در نظر گرفته‌شود.

پیش‌بینی‌های‌لازم‌برای‌بکار انداختن‌تلمبه‌آب‌آتش‌نشانی‌باید بعمل‌آید تا در صورت‌قطع‌جریان‌برق‌اصلی‌تاسیسات‌بتوان‌آب‌لازم‌را تامین‌نمود.

شیرهای‌آب‌آتش‌نشانی‌باید به‌آسانی‌قابل‌دسترسی‌بوده‌و در محلی‌قرار گرفته‌باشد که‌آتش‌گرفتن‌مخازن‌یا تلمبه‌ها و امثال‌آن‌مانع‌استفاده‌از آنها نگردد.

ماده‌: در محوطه‌تاسیسات‌ذخیره‌سازی‌و توزیع‌گاز مایع‌نباید دخانیات‌استعمال‌شود و باید تابلوهای‌مناسبی‌که‌ابعاد آن‌از 40*60 سانتی‌متر کمتر نباشد در نقاط‌مختلف‌تاسیسات‌که‌در معرض‌دید قرار داشته‌باشد نصب‌گردد. رنگ‌زمینه‌این‌تابلوها باید سفید بوده‌و روی‌آنها با حروف‌قرمز شب‌رنگ‌جمله‌(استعمال‌دخانیات‌اکیداً ممنوع‌است‌) نوشته‌شده‌باشد.

در صورتی‌که‌برای‌استعمال‌دخانیات‌محلی‌در نظر گرفته‌شده باشد محل‌مذکور باید محصور و از نزدیک‌ترین‌محل‌احتمالی‌خروج‌گاز باید لااقل‌متر فاصله‌داشته‌باشد.

ماده‌: هر یک‌از لوله‌های‌سخت‌یا نرم‌انتقال‌گاز مایع‌باید بعد از نصب‌با فشاری‌لااقل‌یک‌برابر و نیم‌حداکثر فشار گاز آنها با آب‌آزمایش‌شود.

این‌لوله‌ها و وسایل‌اتصال‌آنها و شیرها را باید بعد از نصب‌از نظر نشت‌به‌وسیله‌هوا با فشار 5/7 کیلوگرم‌بر سانتی‌متر مربع‌نیز آزمایش‌کرد.

ماده‌: لوله‌های‌قابل‌ارتجاع‌با مفاصل‌دو انتهای‌آن‌باید لااقل‌سالی‌یکبار با فشار 35 کیلوگرم‌بر سانتی‌متر مربع‌با آب‌آزمایش‌گردد. در صورت‌بروز هر گونه‌نشت‌و عیب‌و نقص‌از قبیل‌زدگی‌، ترک‌خوردگی‌یا ظواهری‌از خشک‌شدن‌در این‌لوله‌ها باید بلافاصله‌آنها را تعویض‌نمود. از لوله‌های‌قابل‌ارتجاع‌مرمت‌شده‌در تاسیسات‌گاز مایع‌نباید استفاده‌کرد.

تبصره‌نتایج‌آزمایش‌های‌مندرج‌در مواد 86 و 87 باید با ذکر تاریخ‌آزمایش‌در کارت‌مخصوص‌منعکس‌و همیشه‌قابل‌ارائه‌باشد.

ماده‌: لوله‌های‌قابل‌ارتجاع‌و لوله‌های‌سیلندر پرکنی‌باید مجهز به‌هدایت‌کننده‌برق‌ساکن‌باشد. مقاومت‌برقی‌این‌هدایت‌کننده‌ها باید از اهم‌در هر متر تجاوز نکند.

ماده‌: سیستم‌لوله‌کشی‌باید طوری‌باشد که‌انبساط‌و انقباض‌لوله‌ها باعث‌ایجاد شکستگی‌در لوله‌ها و اتصالات‌آنها نگردد.

فصل‌پنجم‌مقررات‌حفاظتی‌پر کردن‌و نگهداری‌سیلندر توزیع‌گاز مایع‌و وظائف‌توزیع‌کنندگان‌ماده‌: سیلندر گاز مایع‌باید طبق‌استاندارد موسسه‌استاندارد و تحقیقات‌صنعتی‌ایران‌ساخته‌شده‌باشد و چنانچه‌سیلندر گاز مایع‌از خارج‌کشور وارد گردد باید مشخصات‌آن‌با استاندارد مذکور مطابقت‌داشته‌باشد.

ماده‌: سیلندرهای‌گاز مایع‌را باید در ترازوهای‌خودکاری‌که‌پس‌از پر شدن‌سیلندر به‌اندازه‌معین‌جریان‌گاز مایع‌را بطور اتوماتیک‌قطع‌می‌کند پر کرد.

ماده‌: سیلندر گاز مایع‌را باید به‌اندازه‌ظرفیت‌تعیین‌شده‌آنها پر نمود و همیشه‌مقداری‌فضای‌خالی‌برای‌مقابله‌با فشار ناشی‌از انبساط‌گاز مایع‌در آن‌باقی‌گذاشت‌مقدار مجاز پر کردن‌انواع‌مخازن‌مختلف‌در ماده‌این‌آیین‌نامه‌تعیین‌شده‌است‌.

ماده‌: شیر سیلندر گاز مایع‌باید مجهز به‌سوپاپ‌اطمینان‌باشد که‌در فشار 5/26 کیلو‎گرم‌بر سانتیمتر مربع‌باز شده‌و شروع‌به‌اخراج‌گاز بنماید.

ماده‌: سیلندرهای‌کوچک‌مسافرتی‌باید برای‌گاز پروپان‌طرح‌و ساخته‌شده‌و استاندارد ساخت‌آن‌موردتایید موسسه‌استاندارد و تحقیقات‌صنعتی‌ایرانی‌قرار گرفته‌شده‌باشد.

ماده‌: شیر سیلندرهای‌کوچک‌مسافرتی‌باید پس‌از پر شدن‌سیلندر قابل‌بستن‌با دست‌بوده‌و مجهز به‌شیر کنترل‌سطح‌مایع‌و سوپاپ‌اطمینان‌باشد.

ماده‌: مشخصات‌سیلندر از قبیل‌وزن‌خالص‌سیلندر، وزن‌مجاز پروپان‌مایعی‌که‌می‌توان‌در آن‌پر نمود و همچنین‌اسم‌با علامت‌اختصاری‌سازنده‌سیلندر باید بر روی‌حلقة‌گلویی‌یا حلقه‌پایه‌سیلندر حک‌شده‌باشد.

ماده‌: دهانه‌(اوریفیس Orifisse) انتهای‌شیلنگ‌مخصوص‌پر کردن‌سیلندرهای‌کوچک‌مسافرتی‌بایدبه‎اندازه‌ای‎باشد که‌مدت‎لازم‌برای‌پرکردن‌این‎سیلندرها از3دقیقه‌کمتر نشود.

ماده‌: انتهای‌شیلنگ‌مخصوص‌پر کردن‌سیلندرهای‌فوق‌باید مجهز به‌شیر مخصوص‌(شیر سریع‌بسته‌شونده‌ای‌) باشد که‌پس‌از پر شدن‌سیلندر به‌اندازه‌مجاز بتوان‌فوراً جریان‌گاز را قطع‌نمود.

ماده‌: برای‌توزین‌سیلندرهای‌کوچک‌مسافرتی‌باید از ترازوهای‌دقیقی‌استفاده‌شود که‌حداقل‌تا 10 گرم‌را با دقت‌نشان‌دهد تا از پر شدن‌سیلندر بیش‌از حد مجاز کاملاً جلوگیری‌شود.

ماده‌: توزیع‌کنندگان‌سیلندرهای‌گاز مایع‌مکلفند برای‌حمل‌و توزیع‌سیلندر گاز از وسایل‌موتوری‌چهار چرخه‌یا بیشتر استفاده‌نمایند.

ماده‌: کف‌و بدنه‌وسیله‌نقلیه‌مخصوص‌حمل‌سیلندر گاز مایع‌باید عاری‌از روغن‌و هر گونه‌مواد سریع‌الاشتعال‌باشد.

ماده‌: سیلندرها باید به‌حالت‌عمودی‌و در یک‌طبقه‌بطوری‌در وسیله‌نقلیه‌قرار داده‌شود که‌از جابجاشدن‌آنها در حین‌حرکت‌وسیله‌نقلیه‌جلوگیری‌شود.

ماده‌: کلاهک‌سیلندرها (در سیلندرهای‌کلاهک‌دار) باید هنگام‌حمل‌سیلندر بر روی‌آنها قرار داشته‌باشد. برای‌اجرای‌این‌منظور باید همیشه‌چند کلاهک‌یدکی‌در وسیله‌نقلیه‌موجود باشد.

ماده‌: سیلندرهایی‌که‌دارای‌نشت‌باشد به‌هیچ‌وجه‌نباید مورد استفاده‌قرار گیرد.

ماده‌: افراد غیر مجاز را نباید در وسیله‌نقلیه‌مخصوص‌حمل‌گاز مایع‌سوار کرد.

ماده‌: توزیع‌کننده‌موظف‌است‌مخزن‌گاز مایع‌مصرف‌کننده‌ای‌را که‌از مخزن‌ثابت‌استفاده‌می‌کند قبل‌از پر کردن‌بازدید کرده‌مقدار گاز مایع‌موجود در آن‌را تعیین‌و سپس‌آنرا تا حد مجاز پر کند.

ماده‌: مادام‌که‌شعله‌باز و یا منبع‌آتش‌زا در مجاورت‌مخزن‌گاز ثابت‌وجود دارد باید از تحویل‌گاز مایع‌خودداری‌کرد.

ماده‌: توزیع‌کننده‌موظف‌است‌تمام‌منضمات‌و اتصالات‌مخزن‌بابت‌گاز مایع‌مصرف‌کننده‌را بازدید کرده‌و در صورت‌وجود نشت‌از پر کردن‌آن‌خودداری‌نماید.

ماده‌: سیلندرهای‌محتوی‌گاز مایع‌را نباید در مجاورت‌اشیاء قابل‌اشتعال‌و منابع‌حرارتی‌قرار داد.

ماده‌: سیلندرهای‌گاز مایع‌را نباید مجاور درهای‌خروجی‌پله‌کانها یا محوطه‌هایی‌که‌بطور معمول‌مورد استفاده‌برای عبور و مرور مکرر افراد قرار می‌گیرد گذاشت‌.

ماده‌: سیلندر محتوی‌گاز مایع‌را نباید در مجاورت‌سیلندر محتوی‌اکسیژن‌یا هوای فشرده‌قرار داد و سیلندرهای‌محتوی‌این‌دو نوع‌گاز را نباید با هم‌در یک‌اطاق‌یا انبار نگهداری‌نمود.

ماده‌: شیر سیلندرهای‌گاز مایع‌اعم‌از اینکه‌سیلندر پر یا خالی‌باشد باید بجز مواقعی‌که‌از آنها استفاده‌می‌گردد در سایر اوقات‌همیشه‌بسته‌باشد.

ماده‌: کلاهک‌محافظ‌شیر سیلندرهایی‌که‌به‌دستگاه‌های‌گاز سوز اتصال‌ندارند اعم‌از اینکه‌سیلندر پر یا خالی‌باشد باید روی‌سیلندر پیچ‌شده‌باشد.

ماده‌: میزان‌گاز مایع‌محتوی‌در سیلندرهای‌گاز مایع‌انبار شده‌در یک‌محل‌نباید از 5000 کیلوگرم‌تجاوز نماید.

ماده‌: در ساختمان‌انبارهای‌ذخیره‌سیلندرهای‌گاز مایع‌نباید از مصالح‌ساختمانی‌قابل‌اشتعال‌استفاده‌کرد.

ماده‌: برای‌انتقال‌فشار به‌خارج‌(در مواقع‌انفجار) باید حداقل‌ده‌درصد سطح‌جانبی‌و سقف‌انبار از شیشه‌معمولی‌(تا ضخامت‌میلیمتر) که‌در مقابل‌فشار مقاوم‌نباشد انتخاب‌گردد.

ماده‌: انبارها هم‌باید از قسمت‌بالای‌دیوارها و هم‌از قسمت‌پایین‌آنها بطور کامل‌تهویه‌گردند. دریچه‌هایی‌که‌بدین‌منظور در دیوارها تعبیه‌می‌گردند باید از در یا پنجره‌ساختمان‌های‌دیگر لااقل‌متر فاصله‌داشته‌باشد. در این‌انبارها ضلع‌مشرف‌به‌معابر عمومی‌باید فاقد درب‌یا پنجره‌یا هر روزنه‌دیگر باشد.

ماده‌:درهای‌اصلی‌انبارهای‌ذخیره‌سیلندرهای‌گازمایع‌نباید به‌طرف‌داخل‎ انبار باز‎شود.

ماده‌: انبارها نباید زیر زمینی‌باشند.

ماده‌: انبارهای‌توزیع‌گاز مایع‌نباید هم‌جوار ساختمان‌هایی‌از قبیل‌مدرسه‌مسجد، سینما، بیمارستان‌و یا سایر اماکن‌عمومی‌قرار گیرند. فاصله‌این‌انبارها از ملک‌مجاور باید لااقل‌متر باشد.

ماده121:از استعمال‎دخانیات‌و روشن‎کردن‌یا همراه‎داشتن‌هرنوع‌شعله‌در انبارهای‌سیلندر گاز مایع‌باید خودداری‌کرد. برای‌این‌منظور باید جلو هر یک‌از درهای‌ورودی‌انبار تابلو بزرگی‌که‌جمله‌استعمال‌دخانیات‌ممنوع‌است‌بر روی‌آن‌نوشته‌شده‌باشد نصب‎شود.

ماده‌: در انبارهای‌سر پوشیده‌سیلندرهای‌گاز مایع‌باید لااقل‌یک‌دستگاه‌خودکار اعلام‌کننده‌وجود گاز در فضا (Continuous Gas Detection Alarm) نصب‌گردد.

ماده‌: کلیه‌وسایل‌برقی‌انبارهای‌سر پوشیده‌ذخیره‌سیلندرهای‌گاز مایع‌باید از نوع‌ضد شعله (Flam proof) باشد.

ماده‌: برای‌مبارزه‌با حریق‌در انبار ذخیره‌سیلندرهای‌گاز مایع‌باید تعداد متناسب‌دستگاه‌آتش‌خاموش‌کن‌پودری‌کیلویی‌یا معادل‌آن‌و یا تعداد یک‌دستگاه‌خاموش‌‎کننده‌پودری‌کیلویی‌چرخدار قرار داده‌شود و برای‌خنک‌کردن‌سیلندرها در مواقع‌حریق‌و همچنین‌کم‌کردن‌میزان‌غلظت‌گاز منتشر شده‌در هوا باید از سیستم‌لوله‌‎کشی‌آب‌تحت‌فشار استفاده‌نمود.

ماده‌: میزان‌گاز مایع‌محتوی‌در سیلندرهایی‌که‌در فروشگاهها یا نمایشگاههای‌وسایل‌گازسوز نگهداری‌می‌شود نباید از 45 کیلوگرم‌تجاوز نماید.

ماده‌: در فروشگاه‌ها و یا نمایشگاه‌های‌وسایل‌گاز سوز نباید سیلندرهای‌گاز مایع‌در مجاورت‌سیلندرهای‌گازهایی‌از قبیل‌اکسیژن‌، هوای‌فشرده‌و وسایل‌و منابع‌ایجاد کننده‌حرارت‌قرار داده‌شود.

ماده‌: در فروشگاهها یا نمایشگاههای‌وسایل‌گاز سوز باید یک‌دستگاه‌کپسول‌پودری‌آتش‌نشانی‌به‌ظرفیت‌حداقل‌کیلوگرم‌در محل‌قابل‌دسترس‌نصب‌شود.

ماده‌: اگر میزان‌گاز مایع‌محتوی‌در مجموع‌ظرفیت‌سیلندرهای‌گاز مایع‌انبار شده‌در یک‌محل‌از 5000 کیلوگرم‌بیشتر باشد باید آنها را در هوای‌آزاد و زیر سایبان‌مناسب‌نگهداری‌نمود. این‌محل‌باید از ساختمان‌ها یا املاک‌مجاور حداقل‌متر فاصله‌داشته‌باشد. این‌نوع‌انبارها نباید در جوار اماکن‌عمومی‌مانند مدرسه‌، مسجد، سینما، بیمارستان، ورزشگاه‌و سایر اماکن‌مشابه قرار گیرند. اطراف‌این‌انبارها باید با حفاظ‌مناسبی‌محصور شود تا سیلندرها از دسترسی‌افراد غیر مجاز مصون‌بماند.

ماده‌: سیلندرهای‌خالی‌راباید حتی‌الامکان‌در فضای‌آزاد نگهداری‌کرد. اگر این‌سیلندرها در فضای‌سر بسته‌از قبیل‌انبار و امثال‌آن‌نگهداری‌می‌گردد برای‌محاسبه‌حداکثر تعداد سیلندرهایی‌که‌می‌توان‌در این‌محل‌ها نگهداری‌کرد باید از ضوابط‌مقرر در مواد 114، 135 و 138 استفاده‌نمود و سیلندرهای‌خالی‌را هم‌از نظر تعداد مجاز برای‌انبار‎کردن‌در ردیف‌سیلندرهای‌پر در نظر گرفت‌.

ماده‌: برای‌جلوگیری‌از یخ‌زدن‌و یا جمع‌شدن‌برف‌بر روی‌شیرها و سوپاپ‌های‌اطمینان‌سیلندرها باید کلاهک‌مخصوص‌شیر سیلندر را بر روی‌آن‌نصب‌نمود.

در مورد سیلندرهای‌فاقد کلاهک‌باید آنها را با وسایل‌مقتضی‌دیگر محافظت‌کرد.

ماده‌: برای‌مبارزه‌با حریق‌در محل‌هایی‌که‌بیش‌از 5000 کیلوگرم‌گاز مایع‌محتوی‌در سیلندر انبار شده‌باشد علاوه‌بر لوله‌کشی‌آب‌تحت‌فشار باید چهار دستگاه‌خاموش‌‎کننده‌پودری‌کیلویی‌چرخدار در اطراف‌محوطه‌انبار قرار داد.

ماده‌: سیلندرهای‌گاز مایع‌باید توسط‌موسسات‌توزیع‌کننده‌گاز مایع‌حداقل‌هر 5 سال‌یکبار از جهات‌زیر مورد بازرسی‌کامل‌و آزمایش‌قرار گرفته‌و نتایج‌آن‌در کارتهای‌مخصوص‌و قابل‌ارائه‌به‌بازرسان‌مربوط‌ثبت‌شود.

1- داخل‌وخارج‌سیلندر از نظر صدمات‌مکانیکی‌، زنگ‌زدگی، ترک‌خوردگی‌و غیره‌.

2- شیر و سوپاپ‌اطمینان‌از نظر صحت‌کار.

3- آزمایش‌فشار آب‌از نظر نشت‌و انبساط‌فلز.

ماده‌: در هر آزمایش‌دوره‌ای‌باید وزن‌خالص‌سیلندر به‌اضافه‌وزن‌شیر آن‌(بدون‌سایر منضمات‌) اندازه‌گیری‌شده‌و در صورتی‌که‌این‌وزن‌از 95 درصد وزن‌اولیه‌سیلندر و شیر (که‌بر روی‌سیلندر حک‌شده‌است‌) کمتر باشد باید از بکار بردن‌آن‌خودداری‌نمود.

ماده‌: اگر سیلندری‌در معرض‌آتش‌سوزی‌قرار گرفته‌باشد باید از بکار بردن‌مجدد آن‌خودداری‌نمود.

ماده‌: در صورت‌آسیب‌دیدگی‌شدید یا فرورفتگی‌نیز در بدنه‌سیلندر (به‌طوری‌که‌عمق‌این‌فرورفتگی‌بیشتر از قطر متوسط‌ناحیه‌فرو رفته‌باشد) و همچنین‌در صورت‌برآمدگی‌واضح‌و قابل‌رویت‌در بدنه‌سیلندر باید از بکار بردن‌آن‌خودداری‌نمود.

ماده‌: در صورتی‌که‌شیر سیلندر نسبت‌به‌بدنه‌سیلندر کج‌شده‌باشد باید از بکار آن‌سیلندر خودداری‌نمود.

ماده‌: بطور کلی‌هر سیلندر که‌در یکی‌از آزمایش‌ها و یا بازرسی‌های‌فنی‌معیوب‌تشخیص‌داده‌شود باید به‌وسیله‌شرکت‌توزیع‌کننده‌گاز مایع‌به‌صورتی‌درآید که‌استفاده‌مجدد از آن‌برای‌سرویس‌گاز مایع‌غیر ممکن‌گردد.

ماده‌: شرکت‌های‌توزیع‌کننده‌گاز مایع‌باید برای‌سیلندرهای‌خود کارت‌مخصوصی‌تهیه‌و مشخصات‌هر یک‌از سیلندرهای‌خود و همچنین‌آخرین‌اقدامات‌مربوط‌به‌هریک‌از این‌سیلندرها را بر روی‌کارت‌فوق‌یادداشت‌کرده‌و آنرا برای‌ارائه‌به‌مسئولین‌مربوطه‌همیشه‌در بایگانی‌خود آماده‌نگهدارند.

تبصره‌کارت‌سیلندرهایی‌که‌از سرویس‌خارج‌می‌گردد باید حداقل‌پنج‌سال‌در بایگانی‌راکد شرکت‌مربوطه‌نگهداری‌گردد.

ماده‌: شرکت‌های‌توزیع‌کننده‌گاز مایع باید از پر کردن سیلندرهایی که تاریخ آزمایش مجدد آنها منقضی شده است، خودداری نمایند.

ماده‌: کلیه‌مسئولیت‌های‌ایمنی‌و فنی‌و رعایت‌مقررات‌موضوعه‌به‌عهده‌شرکت‌پر کننده‌سیلندر خواهد بود و در موردی‌که‌شرکت‌های‌توزیع‌کننده‌گاز مایع‌از سیلندرهای‌شرکت‌دیگر استفاده‌می‌کنند باید اجازه‌کتبی‌از شرکت‌مزبور تحصیل‌نمایند.

ماده‌: شرکت‌های‌توزیع‌کننده‌گاز مایع‌موظفند قبل‌از فروش‌گاز به‌مصرف‌‌کنندگان‌صنعتی‌و تجاری‌تاسیسات‌و وسایل‌گاز سوز این‌موسسات‌را مورد بازرسی‌قرار داده‌و پس‌از حصول‌اطمینان‌از رعایت‌مقررات‌ایمنی، استاندارد و پیشگیری‌از حریق‌به‌توزیع‌گاز اقدام‌نماید.

ماده‌: این‌آیین‌نامه‌که‌مشتمل‌بر پنج‌فصل‌و 142 ماده‌و 4 تبصره‌می‌باشد به‌استناد ماده‌قانون‌کار در سیصد و چهلمین‌جلسه‌شورایعالی‌حفاظت‌فنی‌مورخ‌/10/48 به‌تصویب‌نهایی‌رسیده‌و قابل‌اجرا است‌.